Portosystemic shunt သည် Yorkshire မျိုးရိုးကဲ့သို့သော ခွေးငယ်လေးများတွင် အဖြစ်များသောရောဂါဖြစ်သည်။ ဤအသည်းအခြေအနေသည် အသည်းမှစတင်သော်လည်း၊ တိရစ္ဆာန်၏ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို ထိခိုက်နိုင်သောကြောင့် အလွန်အန္တရာယ်ရှိသည်။ ဒီအခြေအနေဟာ အာရုံကြောစနစ်အတွက်တောင် အကျိုးဆက်တွေရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒီရောဂါဟာ ခွေးငယ်လေးတွေမှာ ရှားပါးပြီး Yorkshire မှာ အဖြစ်အများဆုံးတစ်ခုဖြစ်ပေမယ့် ပိုင်ရှင်တော်တော်များများက ဒီပြဿနာကို မသိကြသေးပါဘူး။ ပြီးနောက်၊ ခွေးများတွင် portosystemic shunt ဆိုတာဘာလဲ။ ၎င်း၏အကြောင်းတရားများနှင့် ဆေးခန်းလက္ခဏာများသည် အဘယ်နည်း။ ခွေးမွေးခြင်းကို ကုသရန် ဖြစ်နိုင်ပါသလား။ ခွေးမှာ ဒီရောဂါမပေါ်အောင် ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ။ Patas da Casa သည် တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန် Amanda Carloni နှင့် စကားပြောခဲ့ပြီး ခွေးများတွင် စနစ်ကျသော အမြှေးပါးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သံသယအားလုံးကို ရှင်းပစ်ခဲ့သည်။ အဲဒါကို စစ်ဆေးကြည့်ပါ။

Portosystemic shunt ဆိုတာ ဘာလဲ?

Portosystemic shunt သည် သွေးလည်ပတ်မှု မူမမှန်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်သော အသည်းရောဂါဖြစ်သည်။ ထိုအခြေအနေကို portosystemic shunt (DPS) သို့မဟုတ် portosystemic vascular anomaly ဟုခေါ်သည်။ ဤရောဂါအကြောင်းနားလည်ရန်၊ ခွေးခန္ဓာဗေဒအကြောင်းအနည်းငယ်နားလည်ရန်လိုသည်။ “သန္ဓေသားရဲ့ အသည်းဟာ သူ့ရဲ့ အကန့်အသတ်နဲ့ လုပ်ဆောင်မှု ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ခြွေတာပြီး ကာကွယ်တဲ့နည်းလမ်းအနေနဲ့ အသည်းကိုမဖြတ်နိုင်အောင် သွေးလမ်းကြောင်းလွှဲပေးတဲ့ ductus venosus လို့ခေါ်တဲ့ သွေးကြောကြီးတစ်ခုရှိပါတယ်” လို့ တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန် Amanda Carloni က ရှင်းပြပါတယ်။ ဒီပြွန်သွေးပြန်ကြောဟာ 3 ကနေ 10 လောက်ပိတ်တယ်လို့ သူမကပြောပါတယ်။သားဖွားပြီးရက်များတွင် ကိုယ်တွင်းကလီစာများ ကောင်းမွန်စွာဖွံ့ဖြိုးနေပြီဖြစ်သည်။ ထိုသို့ဖြစ်လာသောအခါ၊ portal vein မှထွက်လာသောသွေးများသည်အချို့သောဒြပ်စင်များကို "အဆိပ်နည်းသော" ဗားရှင်းအဖြစ်သို့ပြောင်းလဲပေးသည့်လုပ်ဆောင်မှုရှိသောအင်္ဂါတစ်ခုဖြစ်သည့်အသည်းမှတဆင့်စတင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့ကို မည်သည့်ပြဿနာမျှမရှိဘဲ ခန္ဓာကိုယ်မှ ဖယ်ရှားနိုင်သည်။

သို့သော် Amanda သည် portosystemic shunt ၏အခြေအနေတွင်၊ ဤသွေးပြန်ကြောပြွန်သည် အသည်းဖွံ့ဖြိုးပြီးနောက် သွေးလည်ပတ်မှုကို ဟန့်တားစေသည်ဟု Amanda မှရှင်းပြသည်။ “ shunt သို့မဟုတ် portosystemic shunt သည် သွေးပြန်ကြောပြွန်၏ တည်မြဲမှု သို့မဟုတ် အခြားသော ပုံသဏ္ဍာန်ရှိသော သွေးကြောများ တည်ရှိမှုတို့ ပါဝင်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ portal သွေး (ပေါ်တယ်သွေးပြန်ကြောမှ) အသည်းမှတဆင့်မဖြတ်သန်းဘဲစနစ်တကျလည်ပတ်မှုဆီသို့တိုက်ရိုက်သွားသည်ကိုဆိုလိုသည်။ ၎င်းတို့၏ 'ပို၍ အဆိပ်သင့်ခြင်း' ဗားရှင်းတွင် ဓာတုပစ္စည်းများကို ယူဆောင်သွားခြင်း" ဟု ရှင်းပြသည်။

ခွေးများတွင် သေးငယ်သောစနစ်ကျသော အကြောပြတ်ခြင်းကို မည်သည့်အရာက ဖြစ်စေသနည်း။

ခွေးများတွင် အဆိပ်သင့်ခြင်း သို့မဟုတ် မွေးရာပါ ဖြစ်နိုင်သည်။ ရရှိထားသောအမျိုးအစားတွင်၊ နာတာရှည်နှင့် fibrous အသည်းရောင်ရောဂါကဲ့သို့သောရောဂါများ၏အကျိုးဆက်ကြောင့်ခွေးသည် portal hypertension ကိုခံစားနေရသောအခါဘဝတစ်လျှောက်လုံးတွင် portosystemic shunt ကြီးထွားလာသည်။ မွေးရာပါ shunt သည် ခွေးများတွင် အဖြစ်အများဆုံး အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ ဤကိစ္စတွင် ခိုင်လုံသော အကြောင်းတရား မရှိပါ။ ခွေး၏ပြွန်သွေးပြန်ကြောသည် ပွင့်နေပါသည်။ portosystemic shunt သည် Yorkshire ကဲ့သို့သော ခွေးငယ်လေးများတွင် ပိုမိုဖြစ်ပွားနေသော ရောဂါဖြစ်သည်။ "ခွေးများတွင်၊ portosystemic shunt သည် မျိုးကွဲမျိုးကွဲများထက် မျိုးကွဲမျိုးတွင် ပို၍အဖြစ်များပါသည်။Schnauzer၊ Yorkshire Terrier၊ Poodle၊ Maltese၊ Shih Tzu၊ Dachshund၊ Irish Wolfhound၊ Old English Sheepdog နှင့် Cairn Terrier ကဲ့သို့သော သေးငယ်သောမျိုးစိတ်များ" ၊ Amanda က ရှင်းလင်းတင်ပြပါသည်။

Portosystemic shunt ရှိသောခွေးသည် ၎င်း၏ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင် အဆိပ်များစတင်ပျံ့နှံ့နေပါသည်

Portosystemic shunt သည် အသည်းသည် portal blood ကို စစ်ထုတ်ခြင်းမပြုသောကြောင့် အလွန်ဆိုးရွားသောပြဿနာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကိုယ်တွင်းကလီစာများ ဖြတ်သွားသည်) အဆိပ်အတောက်များ ရှိနေသေးသည်။ ဤသွေးသည် သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်တစ်ခုလုံးကို ဖြတ်သန်းပြီး ခန္ဓာကိုယ်၏ အင်္ဂါအမျိုးမျိုးကို ဖြတ်သန်းသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ အဆိပ်များသည် ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ပျံ့နှံ့သွားပြီး ရလဒ်အနေဖြင့် အလွန်ဆိုးရွားသော ပြဿနာများကို ခံစားရနိုင်သည်။ portosystemic shunt ကိစ္စများတွင်သွေးထဲတွင်ကျန်ရှိနေသောဤအဆိပ်များထဲမှတစ်ခုမှာအမိုးနီးယားဖြစ်သည်။ ၎င်းကို အူမှထုတ်လွှတ်ပြီး ကျန်းမာသောခွေးများတွင် ယူရီးယားအဖြစ်သို့ပြောင်းလဲသွားစေရန် အသည်းမှတဆင့်ဖြတ်သန်းသည်။

“သို့သော် portosystemic shunt ကြောင့်၊ ammonia သည် systemic circulation သို့ တိုက်ရိုက်ရောက်သွားပါသည်။ အာရုံကြောအဆိပ်သင့်ခြင်းကြောင့်၊ ၎င်းသည် အသည်းပျက်စီးခြင်းကြောင့် သွေးတွင်းအဆိပ်အတောက်များကို ဖယ်ရှားရန် ပျက်ကွက်ခြင်းကြောင့် ဦးနှောက်လုပ်ငန်းဆောင်တာ ဆုံးရှုံးနိုင်သည်။ ဒါ့အပြင် အမိုးနီးယားပါ၀င်တဲ့ သွေးတွေက ကျောက်ကပ်ကို ဖြတ်သန်းသွားပါလိမ့်မယ်။ သို့သော် ဆီးဖြင့် ဖယ်ထုတ်မည့်အစား အမိုးနီးယားပိုလျှံနေပါက ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး၊ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်း ဘက်တီးရီးယားပိုးမွှားများ ဖြစ်ပွားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသည်” ဟု အထူးကုဆရာဝန်က ရှင်းပြသည်။

ခွေးများတွင် portosystemic shunt ၏လက်တွေ့လက္ခဏာများကား အဘယ်နည်း။

portosystemic shunt သည် ခန္ဓာကိုယ်၏ မတူညီသော အစိတ်အပိုင်းများကို ထိခိုက်စေနိုင်သောကြောင့်၊ ဆေးခန်းပြလက္ခဏာများသည် အတော်လေး ကွဲပြားပါသည်။ အဓိကအချက်များထဲတွင် Amanda သည် အာရုံကြောစနစ်၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့်အရာများကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ "ရှိနေသောခွေးများ- အတင်းအကြပ်လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ အရာဝတ္ထုများနှင့် ဦးခေါင်းကို ဖိခြင်း၊ ဆန္ဒအလျောက် ကြွက်သားလှုပ်ရှားမှုများ ညှိနှိုင်းမှုဆုံးရှုံးခြင်း၊ ထုံထိုင်းခြင်း နှင့် ထိနမိဒ္ဓ။ ထို့အပြင်၊ ဝမ်းလျှောခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း၊ ဆီးသွားခြင်း (polyuria)၊ အလွန်အကျွံ ရေငတ်ခြင်း (polydipsia) နှင့် ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်းကြောင့် ဆီးထဲတွင် သွေးပါခြင်း (hematuria) ကဲ့သို့သော အခြားလက်တွေ့ လက္ခဏာများကို တွေ့ရှိရပါသည်။” ၊ အထူးကု။

ခွေးများတွင်ရရှိသော shunt ၏ရောဂါရှာဖွေရေးဘယ်လိုလဲ။

အထက်ဖော်ပြပါ ဆေးခန်းလက္ခဏာများကို သတိပြုမိသည်နှင့် တိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်သည် တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်ထံ ခေါ်ဆောင်ရန် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ ရုံးတွင်၊ တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်သည် ဤရောဂါလက္ခဏာများနှင့် လူနာ၏မှတ်တမ်းကို အကဲဖြတ်မည်ဖြစ်သည်။ ခွေးများတွင် shunt ၏ရောဂါလက္ခဏာကိုအတည်ပြုရန်၊ သွေးစစ်ဆေးမှု၊ computed tomography နှင့် ultrasound အပါအဝင်စစ်ဆေးမှုအချို့ပြုလုပ်ရန်လိုအပ်သည်။

ခွေးများတွင် အသည်းခြောက်ခြင်းကို မည်သို့ကုသနိုင်သနည်း။

portosystemic shunts ကိစ္စများကို ကုသမှုကို ရောဂါရှာဖွေအတည်ပြုပြီးနောက် မကြာမီ စတင်သင့်သည်။ သူဆေးခန်းနှင့်/သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှုဖြင့် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ အသည်းခြောက်ခြင်းကို လက်တွေ့ကုသခြင်းသည် လူနာအား တည်ငြိမ်အောင် ကူညီပေးသည်။ Amanda က ဤကုသမှုကို မည်သို့လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ကို ရှင်းပြသည်။ "အရည်ကုထုံးသည် ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း၊ အီလက်ထရောနစ်နှင့် အက်ဆစ်အခြေခံမညီမျှမှုများကို ပြုပြင်ရန်နှင့် သွေးဂလူးကို့စ်ကို ထိန်းသိမ်းရန်လည်း လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ urease ထုတ်ပေးသော microbiota တွင်လုပ်ဆောင်သော ပဋိဇီဝဆေးများကို သွေးထဲတွင် ယူရီးယားပမာဏကို လျှော့ချရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ Lactulose သည် အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို ဖယ်ရှားပေးပြီး အမိုးနီးယား၏ အမိုးနီးယား (အဆိပ်နည်းသော) အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခြင်းကို လိုလားသဖြင့် အူလမ်းကြောင်း၏ 'အက်ဆစ်ဓာတ်' ကို မြှင့်တင်ပေးသောကြောင့် Lactulose ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။" ဟု ၎င်းက ရှင်းပြသည်။

ထို့အပြင်၊ portosystemic shunt ရှိသောခွေးများသည် အစားအသောက်စီမံမှုခံယူပြီး ပရိုတင်းဓာတ်ပိုမိုရရှိရန်လည်း အရေးကြီးပါသည်။ “ပရိုတင်းကန့်သတ်ချက်သည် ကြာရှည်စွာလုပ်ဆောင်သည့်အခါ ပရိုတင်း-ကယ်လိုရီချို့တဲ့မှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်၊ အစာချေနိုင်သော ပရိုတင်းဓာတ် အနည်းငယ်ပါသော အစားအစာကို စားသုံးရန် အကြံပြုလိုပါသည်" ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

မွေးရာပါ သေးငယ်သော လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ်ရှိ ခွေးများသည် ခွဲစိတ်မှု လိုအပ်နိုင်သည်

ခွေးများတွင် အကြောပြတ်ခြင်းကိစ္စများတွင် ခွဲစိတ်ခြင်းသည် ပြဿနာကို တစ်ကြိမ်နှင့်တစ်ပြိုင်တည်း ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ မွေးရာပါ အမျိုးအစား ခွေးများတွင် portosystemic shunt ဖြစ်ပွားသော ကိစ္စများတွင်သာ ခွဲစိတ်မှု ပြုလုပ်သင့်သည်ဟု Amanda မှ ရှင်းပြသည်။ သူမ မထောက်ခံပါ။acquired shunt ရှိသောခွေးများအတွက်- "အကြံပြုချက်အရှိဆုံးနည်းလမ်းမှာ သွေးကြောများကို တဖြည်းဖြည်းပိတ်ဆို့ကာ အသည်းအား ဖိအားအသစ်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင်ခွင့်ပြုခြင်းမှာ၊ ပိတ်ဆို့ခြင်းသည် ရုတ်ခြည်းဖြစ်ပါက၊ acute portal hypertension ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သောကြောင့်" ဟု အထူးကုဆရာဝန်က ရှင်းပြသည်။ ခွဲစိတ်မှုမပြုမီ၊ အသည်းအမြှေးပါးဖြင့် ခွေးသည် စမ်းသပ်မှုများစွာ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင်၊ တိရစ္ဆာန်သည် ပြဿနာမရှိဘဲ ခွဲစိတ်မှုပြုလုပ်ရန် တိရစ္ဆာန်ကို တည်ငြိမ်အောင်ထားသောကြောင့် လက်တွေ့ကုသမှုခံယူရန် အရေးကြီးပါသည်။ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတွင်း ခွေးများအတွက် မေ့ဆေးကို အသုံးပြုရမည်ဟု မှတ်သားထိုက်သည်။

portosystemic shunt ကြောင့်ဖြစ်တတ်တဲ့ ခွေးတွေကို ကိုယ်ဝန်ရှိစကတည်းက စောင့်ကြည့်သင့်ပါတယ်

ခွေးတွေမှာ portosystemic shunt ကို ဘယ်လိုဖြစ်စေသလဲ ဆိုတာကို အတိအကျမသိရတဲ့အတွက် တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန် Amanda က အကြီးမြတ်ဆုံးစောင့်ရှောက်မှုက ကျူရှင်ဆရာလုပ်ပေးနိုင်တဲ့အရာပဲ ဖြစ်ပါတယ်၊ ခွေးမွေးချိန်အတွင်း ဂရုတစိုက်ရှိရန်၊ ခွေးပေါက်လေးများ၏ ကျန်းမာရေးကို ငယ်ရွယ်စဉ်ကတည်းက စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုရန်။ Yorkshire ကဲ့သို့သော အဆိပ်သင့်သောမျိုးစိတ်များတွင် ဤစောင့်ရှောက်မှုသည် ပို၍ကြီးမားသင့်သည်ဟု သူမက ထောက်ပြသည်။ Amanda က အခြားအစီအမံအချို့သည် ခွေးများတွင် ဆီးသွားခြင်းကို ရှောင်ရှားရန် ကူညီပေးနိုင်သည်- “ကျွမ်းကျင်မှုလမ်းညွှန်မပါဘဲ ဆေးဝါးများနှင့် ဖြည့်စွက်စာများအသုံးပြုခြင်းကိုလည်း သတိထားရန် လိုအပ်ပြီး သန္ဓေသား၏ မလုံလောက်သောဖွံ့ဖြိုးမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေသည့် အပြင် သန္ဓေသား၏ဖွံ့ဖြိုးမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်သည် သွေးကြောများကဲ့သို့သော ကွဲလွဲမှုများ အမျိုးမျိုးဖြစ်ပေါ်ခြင်း။ ထိုမျှသာမကဘဲ၊မှန်ကန်တဲ့ ကုသမှု ခံယူထားရင်တောင် ရောဂါရှိတဲ့ ခွေးတွေကို မျိုးပွားပါတယ်” ဟု ၎င်းက ရှင်းပြသည်။

Yorkshire- မျိုးရိုး၏အဖြစ်များသောရောဂါများသည် portosystemic shunt ကိုကျော်လွန်သွားသည်

ကျွန်ုပ်တို့ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း၊ ခွေးများတွင် portosystemic shunt သည် Yorkshire ကဲ့သို့သောမျိုးစိတ်ငယ်များတွင် ပို၍အဖြစ်များပါသည်။ သို့သော်၊ ဤခွေးကလေးသည် ဂရုပြုထိုက်သော အခြားကျန်းမာရေးပြဿနာများကို တွန်းအားပေးနိုင်သည်။ Yorkshire မျိုးရိုးအကြောင်းပြောတဲ့အခါ၊ တိုးတက်တဲ့မျက်စိမှုန်ခြင်းနဲ့ အမြင်အာရုံချို့ယွင်းခြင်းစတဲ့ မျက်စိရောဂါတွေကို အမြဲသတိရပါတယ်။ ထို့အပြင်၊ သွားနှစ်ထပ်သွားတိုက်ခြင်းသည် Yorkshire တွင်မကြာခဏပြဿနာတစ်ခုဖြစ်သည်။ မျိုးရိုး၏ အဖြစ်အများဆုံး ဝေဒနာများတွင် patellar luxation ကဲ့သို့သော ၎င်း၏ အရွယ်အစားနှင့် သက်ဆိုင်သော ရောဂါများလည်း ပါဝင်သည်။ အလွန်သေးငယ်သောကြောင့် အရိုးပြဿနာများနှင့် မတော်တဆထိခိုက်မှုများ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများသည်။ ထို့ကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် သက်ကြီးရွယ်အို Yorkshire ခွေးများတွင် မျိုးကွဲခွေးများ ပြုတ်ကျခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရန် အမြဲသတိရှိရန် အရေးကြီးပါသည်။ ဤမျိုးစပ်တွင် hypoglycemia နှင့် လေပြွန်ပြိုကျခြင်းကဲ့သို့သော ရောဂါများ မကြာခဏ ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။

ငယ်ငယ်ကတည်းက ခွေးလေးရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ဂရုစိုက်ဖို့ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ ခွေးကာကွယ်ဆေးများအားလုံးကို အသုံးချခြင်း၊ ပိုးမွှားများကို ခေတ်မီအောင်ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်ထံ ပုံမှန်သွားရောက်ပြသခြင်း၊ မျှတသောအစားအစာကို ပေးဆောင်ခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ရိုးလုပ်စဉ်များသည် Yorkshire အတွက် ကောင်းမွန်သောဘဝအရည်အသွေးကို ရရှိစေမည့် အခြေခံအစီအမံများဖြစ်သည်။ ဖျားနာခြင်း၏ လက္ခဏာများသည် မည်သည့်အခါမျှ မဖြစ်သင့်ပါ။လျစ်လျူရှုထားပြီး ကျူရှင်ဆရာသည် ထူးဆန်းသောအပြုအမူကို တွေ့ရှိသည့်အခါတိုင်း တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်ထံ ခေါ်ဆောင်သွားရန်လိုအပ်သည်။ ထိုသို့သောစောင့်ရှောက်မှုဖြင့် Yorkshire Terrier သည် 17 နှစ်အထိအသက်ရှင်နိုင်ပြီးအသက်အရှည်ဆုံးခွေးမျိုးစိတ်တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။