Cudurka maqaarka ee kala duwan ee ku dhici kara eyda, mid ka mid ah kuwa ugu welwelka badan - iyo kuwa caadiga ah - waa mange-ga sarcoptic, oo sidoo kale loo yaqaanno isnadaamisku. Cudurkaan waxaa sababa caarada gudaha maqaarka qofka cudurka qaba, oo loo yaqaan Sarcoptes scabiei , taasoo keenta cuncun badan oo ku dhaca xayawaanka ay saameysay. Sidoo kale, waa cudur si fudud ugu gudbiya cunugga kale oo xitaa ku dhici kara aadanaha. Si uu kaaga caawiyo inaad wax badan ka fahanto sarcoptic mange ee eeyaha, Paws da Casa waxa uu waraystay dhakhtarka xoolaha ee kiliniga jilicsan iyo bisadaha, Nathália Gouvêa. Bal u fiirso waxa ay ka tidhi mawduuca hoose!

Waa maxay mange sarcoptic sideese uga muuqataa eyda?

Natália Gouvêa: Caaradu waxay saamaysaa eeyaha, bisadaha, jiirka, fardaha iyo xataa dadka. Qaabka faafitaanku wuxuu ku dhacaa taabasho toos ah oo lala yeesho alaabada nadaafadda, gogosha gogosha, walxaha xoolaha cudurka qaba ama xiriir toos ah oo lala yeesho neefka cudurka qaba. Haddaba, waa cudur ka gudba neefka oo u gudba mid kale, xoolahana u gudba qofka. Eeyaha, mange-ga sarcoptic waxay isku muujisaa nabarada maqaarka iyo cuncun daran. Intaa waxaa dheer, qolof ayaa sidoo kale ka soo bixi kara agagaarka nabarradan iyo luminta dhogorta ee gobolka kilkilaha, meel u dhow xabka iyo caarada dhegta.Sarcoptic mange for demodectic iyo otodectic mange?

NG: Farqiga u dhexeeya cuduradaan waa in mange-ga sarcoptic uu aad u faafayo, maadaama uu uga gudbi karo xayawaan ilaa mid kale iyo xitaa bini'aadamka. Mange Demodectic - oo sidoo kale loo yaqaanno mange madow - ma aha mid la kala qaado. Dhab ahaantii, xayawaan kastaa wuxuu leeyahay caarada noocaan ah (Demodex canis) maqaarka, laakiin xaaladaha qaarkood badinteedu waxay dhici kartaa sababtoo ah la'aanta ilaalinta maqaarka maqaarka. Tani waa yaraanta inta badan ay u gudbiso hooyadu marka ay naaska nuujinayso, taas oo ka dhigaysa cunugga mid aad ugu nugul cudurkan oo u oggolaanaya caaradan in ay si xad dhaaf ah uga baxdo maqaarka xayawaanka. Mange Otodectic, dhanka kale, waxa uu sidoo kale u kala qaadaa ey ilaa mid kale waxana uu inta badan saameeyaa dhegaha eeyaha. Si kastaba ha ahaatee, waxaa mudan in la xuso, xaaladaha qaarkood, nooca is-daaqadaha ayaa sidoo kale ka bixi kara marin-biyoodka oo sidoo kale saameynaya meelaha kale ee xayawaanka ku cuncuna. Farqiga u dhexeeya ayaa ah, si ka duwan mangega sarcoptic, ma saameynayso bini'aadamka.

Waa maxay calaamadaha ugu muhiimsan ee mange sarcoptic ee eyda?

NG: Timaha oo daata, nabarrada maqaarka, ur yar, cuncun xad dhaaf ah, casaan. Laakiin waxa ugu muhiimsan waa cuncunka, maadaama ay tahay is-daawac aad u cuncuna, gaar ahaan meesha xabka iyo wejiga intiisa kale, taasoo keenta nabarro badan oo ka mid ah.qolof.

Sidee loo kala qaadaa manjka sarcoptic ee eyda?

NG : Mange-ga Sarcoptic waa mid aad u faafa wuxuuna saameyn karaa xayawaan badan oo noocyo kala duwan leh, oo ay ku jiraan bini'aadamka. Wasakhdu waxay ku timaadaa taabasho toos ah oo lala yeesho xayawaan ama shay cudurka qaba. Sidaa darteed, dheriyada cuntada iyo biyaha, sariiraha, agabka nadaafadda iyo meelaha uu xayawaanku ka heli karo waxay u baahan yihiin feejignaan. Xaaladda faafidda tooska ah, xayawaanka cudurka qaba wuxuu si fudud ugu gudbin karaa cudurka eey kale ama mas'uuliyiinta iyo dhakhaatiirta xoolaha.

Sidee looga hortegi karaa manj-ka sarcoptic ee eeyaha?

NG: Maanta, waxaa jira kiniinno suuqa xoolaha lagu iibiyo kuwaas oo xakameeya mange-ga sarcoptic waxaanan filayaa inay tahay mid ka mid ah siyaabaha ugu fudud ee looga hortagi karo. Waxay leeyihiin shaqada daawaynta iyo ka hortagga cudurka, sababtoo ah haddii neefku helo nooca mange-ga, si toos ah ayaa loo xakameyn doonaa. Si kastaba ha ahaatee, xaaladaha aadka u daran ee mange sarcoptic - eeyaha horeba u lahaa nabarro heer sare ah -, kaniiniga ayaa xitaa caawin kara, laakiin qubayska iyo tallaabooyin kale ayaa sidoo kale lagama maarmaan noqon doona si loo joojiyo wasakhda sida ugu dhakhsaha badan ee suurtogalka ah. Mid ka mid ah talooyinka ayaa ah in xayawaanka laga helay mange sarcoptic uu yahay mid go'doonsan.

Sidee looga hortagi karaa gudbinta mange-ga sarcoptic ee bini'aadamka?

NG: Habka ugu fiican ee loo maroKa hortagga in bini’aadamka uu ku dhaco cudurkaan ayaa ah mid si weyn looga taxadaray wax ka qabashada xoolaha maqan, kuwaasoo aad ugu nugul cudurka Isnaanishka. Markaa haddii aad samatabbixiso eey baadi ah, waxa ku habbooni waa in aad dareenkaaga laba jibaarto oo aad xayawaankan ku qabato gacmo-gashi. Sidoo kale, haddii aad u fiirsato in canuggu uu aad u xoqayo oo uu ka cabanaya dhaawacyo maqaarka ah, hubi inaad u qaado dhakhtarka xoolaha. Waxa ugu muhiimsan, fikradayda, waa in la ilaaliyo nadaafadda iyo daryeelka aasaasiga ah ee xayawaankaaga.

Sidee loo ogaadaa mange-ga sarcoptic? Cudurka ma la daweyn karaa?

NG: Cilmiga isnadaamisku waxa lagu sameeyaa iyadoo la baadho xoqitaanka maqaarka, ka dibna lagu sameeyo falanqayn qotodheer oo shaybaadhka ah. Iyada oo la adeegsanayo mikroskoob, xirfad-yaqaannada ayaa awood u leh inay fiiriyaan in ukunta iyo caarada lafteedu ay ku jiraan maqaarka xayawaanka iyo in kale. Taas ka dib, dhakhtarka xoolaha ayaa bilaabi kara daaweynta, taas oo inta badan lagu fuliyo warqadda daawooyinka gaarka ah iyo qubeyska (antiseptics) si looga saaro caarada iyo ukumaha suurtagalka ah ee gobolka. Waa daawaynta inta badan aad waxtar u leh.