Di nav cûrbecûr nexweşiyên çerm ên ku dikarin li kûçikan bandor bikin, yek ji wan ên herî metirsîdar - û hevpar - ziraviya sarkoptîkî ye, ku wekî qeşmer jî tê zanîn. Ev patolojî ji ber hebûna kêzikek di hundurê çermê kesê vegirtî de, bi navê Sarcoptes scabiei çêdibe, ku di heywanên bi bandor de dibe sedema gelek xişandinê. Di heman demê de, ew nexweşiyek e ku bi hêsanî ji kuçikek ji kûçikek din re tê veguheztin û dikare bandorê li mirovan jî bike. Ji bo ku ji we re bibe alîkar ku hûn di kûçikan de piçekî bêtir fêm bikin, Paws da Casa bi veterînerê li klînîka Kûçik û Pisîkan, Nathália Gouvêa re hevpeyivîn kir. Tenê binihêrin ka wê li ser mijara jêrîn çi gotiye!

Zenga sarkoptîk çi ye û di kûçikan de çawa diyar dibe?

Natália Gouvêa: Sarcoptica mange dibe sedema bi kêzikek ku bandorê li kûçik, pisîk, mişk, hesp û heta mirovan dike. Forma enfeksiyonê bi têkiliya rasterast bi hilberên paqijiyê, nivîn, tiştên heywanên vegirtî an jî rasterast bi heywanê vegirtî re çêdibe. Ji ber vê yekê ew nexweşiyek e ku ji heywanek derbasî heywanek din û ji heywanan derbasî mirov dibe. Di kûçikan de, ziraviya sarkoptîkî bi birînên çerm û xişbûna giran xwe diyar dike. Ji bilî vê, li dora van birînan û windabûna porê li herêma palpiştê, li nêzê mizîkê û li serê guhê guh jî çêdibin.

Cûdahiya xiroşê çi ye?Zinciya sarkoptîk ji bo zikê demodektîk û otodektîk?

NG: Cudahiya van patholojiyê ev e ku zincîreya sarkoptîk zehf vegirtî ye, ji ber ku dikare ji heywanek derbasî heywanek din bibe û hem jî ji bo mirovan. Nexweşiya demdektîk - ku jê re zikê reş jî tê gotin - ne enfeksiyonê ye. Bi rastî, her heywanek bi vî rengî mîtan (Demodex canis) li ser çerm heye, lê di hin rewşan de belavbûna wê ji ber nebûna parastinê di astengiya çerm de dibe. Ev kêmasiyek e ku pir caran di dema şîrdanê de ji dayikê derbasî zarokê dibe, kuçik ji vê nexweşiyê re mexdûrtir dibe û dihêle ku ev kêzik zêde li ser çermê heywanê mezin bibe. Ji aliyek din ve, ziraviya otodektîk ji kûçikek din jî tê veguheztin û ew bi gelemperî bandorê li guhên kûçikan dike. Lêbelê, hêjayî gotinê ye ku, di hin rewşan de, ev celeb şilav dikare ji kanalê jî derkeve û her weha bandorê li deverên din ên ku heywan lê diêşe jî bike. Cudahiya wê ew e ku berevajî zinga sarkoptîk bandorê li mirovan nake.

Nîşaneyên sereke yên ziraviya sarkoptîk di kûçikan de çi ne?

NG: Rizîna por, birînên çerm, hinekî bêhn, xişbûna zêde, sorbûn. Lê ya herî girîng xurbûn e, ji ber ku ew birînek pir bi xiş e, nemaze li devera mijê û yên mayî yên rû, dibe sedema birînên bi gelekkurmik.

Çawa ziraviya sarkoptîk di kûçikan de tê veguhestin?

NG : Zencîreya sarkoptîk pir bi enfeksiyonê ye û dikare bandorê li gelek heywanên cûrbecûr bike, di nav de mirov jî. Vegirtin bi têkiliya rasterast bi heywan an tiştên vegirtî re ye. Ji ber vê yekê, firaxên xwarin û avê, nivîn, tiştên paqijiyê û cihên ku heywan tê de hene hewcedarî hin baldariyê ne. Di rewşa enfeksiyona rasterast de, heywanek vegirtî dikare bi hêsanî nexweşiyê bi kûçikek din an jî parêzger û beytaran veguhezîne.

Meriv çawa di kûçikan de meriv dikare pêşî lê bigire?

NG: Îro, li sûka heywanan hin heb hene ku zikê sarkoptîkî kontrol dikin û ez difikirim ku ew yek ji rêyên herî hêsan e ku pêşî lê bigire. Fonksiyona wan a dermankirin û arîkariya pêşîlêgirtina nexweşiyê heye, ji ber ku ger heywan bi vî celebê zirav bibe, ew ê bixweber were kontrol kirin. Lêbelê, di rewşên cidîtir ên ziravbûna sarkoptîkî de - kûçikên ku jixwe di astek pêşkeftî de birînên wan hene -, heb jî dibe ku bibe alîkar, lê serşok û tedbîrên din jî dê hewce bin da ku bi lez û bez bi dawî bibe. Yek serişteyek ev e ku heywanê ku bi nexweşiya sarkoptîkî ve hatî teşhîs kirin tê veqetandin.

Meriv çawa pêşî li veguheztina zikê sarkoptîk ji mirovan re digire?

NG: Riya herî baş enehiştina ku mirov bi vê nexweşiyê bikevin, di destwerdana ajalên bêxwedî de, ku zêdetir bi vê cureyê xiroşkan dikevin, baldariyek mezin e. Ji ber vê yekê heke hûn kûçikek xedar xilas bikin, ya îdeal ev e ku hûn bala xwe ducar bikin û van heywanan bi destmalekê bigirin. Di heman demê de, heke hûn lê temaşe bikin ku kuçik pir diqelişe û birînên çermê dikişîne, bê guman wî bibin cem bijîşkek. Ya herî girîng, bi dîtina min, parastina paqijî û lênêrîna bingehîn ji bo heywanê xwe ye.

Mangeya sarkoptîk çawa tê teşhîs kirin? Ma nexweşî tê dermankirin?

NG: Teşhîskirina kezebê bi îmtîhana şûştinên çerm tê çêkirin, ku dûv re di laboratûvarê de analîzek berfireh tê kirin. Bi saya mîkroskopê pispor dikarin binerin ka hêk û kêzik bi xwe li ser çermê heywanan hene yan na. Piştî vê yekê, veterîner dikare dest bi dermankirinê bike, ku bi gelemperî bi reçeteya dermanên taybetî û serşokan (antîseptîk) tê kirin da ku mêş û hêkên muhtemel ên li herêmê rake. Ew tedawiyek e ku bi gelemperî pir bandor e.