Kanceri te qentë është shkaku kryesor i vdekjes tek qentë mbi dhjetë vjeç. Në rastin e neoplazisë së testikujve të qenit – e njohur gjerësisht si kanceri i testikujve –, sëmundja prek kryesisht qentë meshkuj të moshuar jo të sterilizuar. Përveç moshës së shtyrë, prania e testikujve të pazbritur (kriptorkizmi) është një tjetër faktor që kontribuon në formimin e tumoreve në sistemin gjenital të qenit.

Një studim i publikuar nga revista akademike BMC Veterinary Research në 2014 theksoi se 27% e grupit të rrezikut përfundon duke zhvilluar, në një moment të jetës së tyre, një ose më shumë tumore testikulare. Në total, vlerësohet se përfaqësojnë të paktën 4% deri në 7% të të gjithë tumoreve të gjetura tek qentë meshkuj. Nga shkaqet te trajtimi, përmes metodave diagnostikuese dhe parandaluese, shikoni gjithçka rreth temës më poshtë, me mbështetjen e informacionit nga onkologia veterinare Caroline Gripp, nga Rio de Janeiro.

Cilat janë shkaqet e sëmundjes? neoplazia testikulare?

Ashtu si në shumicën e rasteve të kancerit, shkaku i zhvillimit të tumorit testicular nuk është aq i qartë. Ajo që dihet është se ka një grup të caktuar qensh që preken më shumë nga kjo gjendje, siç shpjegohet nga veterinerja Caroline Gripp: “Kanceri i testisit është një neoplazi e zakonshme tek qentë meshkuj të pasterilizuar. Është një sëmundje që zakonisht shfaqet ndërmjet 8 dhe 10 viteve të jetës së kafshës”.

Jo.Megjithatë, qentë meshkuj me një ose të dy testikujt që nuk kanë zbritur nga zgavra e barkut (kriptorkizmi) kanë shumë më shumë gjasa të zhvillojnë një tumor sesa qentë me testikuj normalë.

Neoplazma e qenit: Llojet e tumoreve të testikujve tek qentë

Një shumëllojshmëri tumoresh prekin testikujt. Tre llojet më të zakonshme zhvillohen nga qelizat germinale (seminoma), përgjegjëse për prodhimin e spermës; qelizat intersticiale ose Leydig, të cilat prodhojnë testosterone; dhe qelizat Sertoli, të cilat ndihmojnë në zhvillimin e spermës. Pothuajse gjysma e qenve me neoplazi testikulare kanë më shumë se një lloj tumori testicular.

• Seminomat: Shumica e seminomave janë beninje dhe nuk priren të përhapen. Megjithatë, disa mund të sfidojnë rregullin dhe të japin metastaza në organe të tjera në trup.

• Tumoret e qelizave intersticiale (Leydig): Këto tumore testikulare janë më të zakonshmet dhe zakonisht janë të vegjël dhe beninje. Ata rrallë përhapen ose veprojnë në mënyrë agresive. Qentë e prekur me këtë lloj tumori kanë pak simptoma.

• Tumoret e qelizave Sertoli: kanë potencialin më të lartë malinj ndër të gjitha llojet e tumoreve testikulare. Ato janë më të zakonshme te kafshët kriptorkide dhe priren të përhapen më agresivisht se të tjerët.

Cilat janë simptomat në neoplazikanin në testikuj?

Sipas Caroline, vetë tutori mund të vërejë neoplazmën e testikujve të qenit kur vëren (duke apo ndjerë) ndryshime në një ose dy testikuj të kafshës. "Pronari mund të vëzhgojë një shfaqje të mundshme të sëmundjes përmes asimetrisë midis testikujve [njëri më i madh se tjetri], ënjtjes në të dy, përveç dhimbjes kur preket kafsha në vend. Por shenja më e dukshme është në të vërtetë ënjtje në testikuj”, raporton profesionisti.

Në rastin e disa qelizave që prodhojnë estrogjen, tek qentë e prekur nga sëmundja mund të jenë të dukshme shenjat e feminizimit. Në këtë rast, zmadhimi i gjëndrave dhe thithkave të qumështit, lafsha e varur, rënia simetrike e flokëve, lëkura e hollë dhe hiperpigmentimi (errësimi) i lëkurës mund të tregojnë neoplazi të qenit në testikuj.

Çfarë duhet bërë në rast të dyshimit për neoplazi testikulare të qenit? Si vendoset diagnoza?

Nëse pronari vëren se kafsha juaj ka ënjtje, asimetri dhe/ose parehati në zonën e testikujve, është e rëndësishme që ai të kërkojë kujdes veterinar sa më shpejt të jetë e mundur. "Mjeku duhet ta çojë menjëherë qenin tek veterineri që të bëhet diagnoza. Nëse konfirmohet neoplazia e qenit, qeni duhet t'i nënshtrohet një operacioni për të hequr testikujt en block dhe gjithashtu skrotumin", paralajmëron onkologu.

Përveç ekzaminimit fizik, siç është palpimiEkzaminimi i skrotumit dhe rektalit (për të ndjerë masat e mundshme), profesionisti do të jetë në gjendje të identifikojë tumoret e testikujve me rreze X të gjoksit dhe të barkut, numërimin e plotë të gjakut, ekografinë e barkut dhe skrotalit, përveç histopatologjisë (biopsi) të testikulit të hequr.

Si trajtohet neoplazia testikulare e qenit?

"Baza kryesore e trajtimit të këtij lloj kanceri te qentë është ndërhyrja kirurgjikale për të hequr testikulin(et) dhe skrotumin e prekur. Pas këtij operacioni . materiali dërgohet në laboratorin e histopatologjisë për të gjetur se çfarë neoplazie ka kafsha (tipi tumoral).Në disa raste kirurgjia është kurative, ndërsa në të tjera është e nevojshme të vendoset edhe kimioterapia”, shpjegon Caroline.

Kur rekomandohet kimioterapia tek qentë, trajtimi duhet të kryhet rigorozisht në mënyrë që kafsha të arrijë shërimin e plotë klinik. “Qentë, në përgjithësi, reagojnë shumë mirë ndaj kimioterapisë dhe zakonisht nuk kanë efektet anësore që shohim te njerëzit, si p.sh., sexhdeja dhe të vjellat. Që qeni të marrë rezultatet më të mira, është e rëndësishme që tutori të mos humbasë seancat dhe të ndjekë trajtimin siç duhet”, thekson onkologu.

Cilat janë kujdeset për qenin në trajtim?

Pas heqjes së testikujve dhe skrotumit, periudha pas operacionit duhet të përfshijë një kujdes që kafsha të shërohet.mirë. “Reduktimi i mashtrimeve të mëdha të qenit në këtë moment është një sfidë, por është jashtëzakonisht e nevojshme. Duhet të keni një sy që kafsha të mos prekë qepjet ose të bëjë shumë përpjekje”, përforcon Caroline.

Fatmirësisht, operacioni është kurativ për shumicën e tumoreve të testisit, siç shprehet veterineri: “ Shkalla e mbijetesës së kafshëve të prekura është e lartë në shumicën e tumoreve, me jetëgjatësi shumë të lartë. Parandalimi dhe diagnoza e hershme ndihmojnë në rritjen e mbijetesës, si dhe në cilësinë e jetës së qenit.”

Cilat janë mënyrat e parandalimit të neoplazisë testikulare të qenit?

Përveç vizitave të shpeshta në veteriner për ekzaminime rutinë, neoplazia testikulare e qenit mund të parandalohet duke sterilizuar kafshën. “Mënyra më e mirë për të parandaluar këtë lloj kanceri është kastrimi i qenit, mundësisht para moshës 5 vjeç”, rekomandon onkologu. Të mirat dhe të këqijat e procedurës së tredhjes së qenit duhet të diskutohen me besimin e veterinerit tuaj, mundësisht para adoleshencës së qenit.