Penceşêra di kûçikan de sedema sereke ya mirina kûçikên ji deh salî mezintir e. Di doza neoplaziya testa kaniyê de - ku bi gelemperî wekî kansera testîkal tê zanîn -, nexweşî bi giranî bandorê li kûçikên nêr ên pîr ên ne-neterkirî dike. Ji bilî temenê mezin, hebûna testên nexwarî (kriptorkîdîzm) faktorek din e ku dibe sedema çêbûna tumoran di pergala zayendî ya kaniyê de.

Lêkolînek ku ji hêla kovara akademîk BMC Veterinary Research ve di sala 2014-an de hatî weşandin destnîşan kir. ku 27% ji koma xetereyê bi dawî dibe ku di hin xalên jiyana xwe de, yek an çend tîmorên testîkulê çêbibin. Bi tevahî, ew tê texmîn kirin ku bi kêmî ve 4% heya 7% ji hemî tumorên ku di kûçikên nêr de têne dîtin temsîl dikin. Ji sedeman bigire heta dermankirinê, bi rêbazên teşhîs û pêşîlêgirtinê, bi piştgirîya agahdariya onkologê veterîner Caroline Gripp, ji Rio de Janeiro, her tiştî li ser mijara jêrîn binihêrin.

Sedemên nexweşiyê çi ne? Canine Neoplaziya testîkulê?

Wekî piraniya penceşêrê, sedema geşbûna tumora testîkulê ne ewqas zelal e. Tiştê ku tê zanîn ev e ku komek taybetî ya kûçikan heye ku bêtir ji vê rewşê bandor dibin, wekî ku ji hêla veterîner Caroline Gripp ve hatî ravekirin: "Penceşêra testîkal di kûçikên nêr ên neqelkirî de neoplazmayek hevpar e. Nexweşiyek e ku bi gelemperî di navbera 8 û 10 salên jiyana heywanan de xuya dike."

NaLêbelê, kûçikên nêr bi yek an herdu testîkên ku ji valahiya zikê derneketine (cryptorchidism) ji kûçikên bi testîkên normal pirtir dibe ku tumor çêbibin.

Neoplazma kaniyê: Cûreyên tûmorên testîkulê li kûçikan

Cûre cûrbecûr tîmoran bandorê li testan dike. Sê celebên herî gelemperî ji şaneyên germ (semînomas), ku berpirsiyarê hilberîna spermê ne; hucreyên interstitial an Leydig, ku testosterone hilberînin; û hucreyên Sertoli, ku alîkariya pêşveçûna spermê dikin. Hema bêje nîvê kûçikên bi neoplazma testîkulerî ji yek cure zêdetir tumorên testikulê hene.

• Semînoma: Piraniya semînomayan xweş in û meyla belavbûnê nakin. Lêbelê, hin kes dikarin qaydeyê red bikin û metastaz bikin organên din ên laş.

• Tumorên xaneyên navber (Leydig): Ev tîmorên testîkulê yên herî berbelav in û bi gelemperî piçûk û xweş in. Ew kêm kêm belav dibin an bi tundî tevdigerin. Kûçikên ku bi vî cureyê tîmorê ketine, kêm nîşaneyên wan hene.

• Tumorên xaneyên Sertoli: di nav her cure tîmorên testîkulê de potansiyela xerab a herî bilind heye. Ew di heywanên krîptorkîd de pirtir in û ji yên din bi tundî belav dibin.

Di neoplaziyê de nîşaneyên çi nekenîn di testîkan de?

Li gorî Caroline, mamoste bi xwe dikare dema ku di yek an du testîkên heywanê de guheztinên (dinihêre an hîs dike) neoplazmaya testa kaniyê bibîne. "Xwedî dikare bi nehevsengiya di navbera testîkên [yek ji ya din mezintir] de, di her duyan de werimandin, ji bilî êşa dema ku heywan li cîhê dest lê tê girtin, rûdanek gengaz a nexweşiyê bibîne. Lê nîşana herî berbiçav bi rastî ev e. werimîna di testîkan de", pispor radigihîne.

Di rewşa hin şaneyên estrojenê de, dibe ku di kûçikên ku ji nexweşiyê bandor bûne de nîşanên femînîzasyonê diyar bibin. Di vê rewşê de, mezinbûna mêş û piyan, çermê paldayî, kêmbûna porê sîmetrîk, çermê zirav, û hîperpîgmentasyon (tarîbûn) çerm dibe ku neoplaziya kaniyê di testan de nîşan bide.

Di rewşa gumanbariya neoplaziya testa kaniyê de divê çi bikin? Teşhîs çawa tê kirin?

Heke xwedan mêze bike ku heywanê we di qada testîkan de werimîn, asimetrî û/an nerehetî heye, girîng e ku ew di zûtirîn dem de li lênihêrîna veterîneriyê bigere. Onkolog hişyarî dide: "Divê mamoste tavilê kûçikê xwe ji bo teşhîskirina beytar bişîne. Heke neoplazmaya kaniyê were piştrast kirin, divê kûçik bê emeliyatkirin da ku testîs en bloc û her weha skrotûm were rakirin".

Ji bilî muayeneya laşî, wekî palpasyonMuayeneya scrotum û rektûmê (ji bo hest bi girseyên gengaz), pispor dê bikaribe bi tîrêjên X-tîrêjên sîng û zikê, jimara xwînê ya bêkêmasî, ultrasoundên zik û scrotal, ji bilî hîstopatolojiya (biopsiya) testa jêkirî, tumorên testê nas bike.

Neoplaziya testîkulê ya kaniyê çawa tê dermankirin?

"Hêja sereke ya dermankirina vê cureyê penceşêrê di kûçikan de destwerdana neştergerî ye ji bo rakirina testîk(ên) û scrotumê yên bi bandor. Materyal ji bo laboratûara hîstopatolojiyê tê şandin da ku were zanîn ku heywan xwedî kîjan neoplazmayê ye (cureyê tumor). Di hin rewşan de emeliyat derman e, di hin rewşan de jî pêdivî ye ku kemoterapî were saz kirin," Caroline diyar dike. kemoterapiya li kûçikan tê pêşniyar kirin, divê dermankirin bi hişkî were meşandin da ku heywan bigihîje dermankirina klînîkî ya bêkêmasî. "Kûçik, bi gelemperî, ji kemoterapiyê re pir baş reaksiyon dikin û bi gelemperî bandorên alî yên ku em di mirovan de dibînin tune ne, wek mînak, secde û vereşîn. Ji bo ku kûçik encamên herî baş bi dest bixe, girîng e ku mamoste dev ji sehneyan bernede û dermankirinê bi rêkûpêk bişopîne." 3>

Piştî rakirina testîk û skrotûmê, divê heyama piştî emeliyatê hin lênihêrînek hebe ku heywan baş bibe.baş. "Kêmkirina kirêtiyên mezin ên kûçik di vê gavê de dijwariyek e, lê ew pir hewce ye. Pêdivî ye ku hûn çavê xwe li ber çavan bigirin da ku heywan destê xwe nede dirûnan an jî zêde hewl nede", Caroline xurt dike.

Xwezî, emeliyat ji bo piraniya tumorên testîkuler dermanker e, wekî ku beytar dibêje: " rêje Rêjeya zindîbûna ajalên bi bandor di piraniya tîmoran de, bi bendewariya jiyanê pir zêde ye. Pêşîlêgirtin û teşhîsa zû dibe alîkar ji bo zêdekirina zindîbûnê, hem jî kalîteya jiyana kûçik."

Rêyên pêşîlêgirtina neoplaziya testîkulê ya kaniyê çi ne?

Ji bilî serdanên pir caran li beytar ji bo muayeneyên rûtîn, neoplaziya testa kaniyan dikare bi neterkirina heywanê were asteng kirin. Onkologist pêşniyar dike: "Rêya herî baş a pêşîlêgirtina vê celebê penceşêrê ew e ku kûçik kast bike, bi tercîhî berî 5 saliyê." Neyînî û neerênî prosedûra kastkirina kûçikan divê bi baweriya xweya beytar re were nîqaş kirin, çêtir e ku berî xortaniya kûçikan.