İtlərdə xərçəng on yaşdan yuxarı itlərdə ölümlərin əsas səbəbidir. Xalq arasında testis xərçəngi kimi tanınan köpək testis neoplaziyasında xəstəlik əsasən sterilizasiya olunmamış yaşlı kişi itlərə təsir göstərir. İrəli yaşla yanaşı, enməmiş xayaların olması (kriptorxizm) itlərin cinsiyyət sistemində şişlərin meydana gəlməsinə kömək edən başqa bir amildir.

2014-cü ildə BMC Veterinary Research akademik jurnalı tərəfindən dərc edilən bir araşdırmaya diqqət çəkdi. risk qrupunun 27% -i həyatlarının müəyyən bir nöqtəsində bir və ya daha çox testis şişi ilə nəticələnir. Ümumilikdə onların kişi itlərdə aşkar edilən bütün şişlərin ən azı 4%-7%-ni təşkil etdiyi təxmin edilir. Rio-de-Janeyrodan olan baytar onkoloq Caroline Grippin məlumatı ilə səbəblərdən müalicəyə, diaqnostika və profilaktika üsullarına qədər aşağıda göstərilən mövzu ilə bağlı hər şeyi yoxlayın.

Xəstəliyin səbəbləri nələrdir? Canine testis neoplaziyası?

Xərçənglərin əksəriyyətində olduğu kimi, xaya şişinin inkişafının səbəbi o qədər də aydın deyil. Məlum olan budur ki, bu vəziyyətdən daha çox təsirlənən xüsusi bir itlər qrupu var, bunu baytar Caroline Gripp izah edir: “testis xərçəngi sterilizasiya olunmayan erkək itlərdə ümumi bir neoplazmadır. Bu, adətən heyvanın həyatının 8-10 ili arasında yaranan xəstəlikdir”.

Xeyr.Bununla belə, qarın boşluğundan enməmiş bir və ya hər iki xayası olan erkək itlərdə (kriptorxizm) normal xayaları olan itlərə nisbətən şiş inkişaf etmə ehtimalı daha yüksəkdir.

Köpək Neoplazması: İtlərdə Xaya Şişlərinin Növləri

Müxtəlif şişlər xayalara təsir edir. Ən çox görülən üç növ sperma istehsalına cavabdeh olan germ hüceyrələrindən (seminoma) inkişaf edir; testosteron istehsal edən interstisial və ya Leydig hüceyrələri; və spermanın inkişafına kömək edən Sertoli hüceyrələri. Testis neoplazması olan itlərin demək olar ki, yarısında birdən çox xaya şişi var.

• Seminomalar: Seminomların əksəriyyəti xoş xasiyyətlidir və yayılmağa meylli deyil. Bununla belə, bəziləri qaydanı poza və bədənin digər orqanlarına metastaz verə bilər.

• İnterstisial hüceyrəli (Leydig) şişləri: Bu testis şişləri ən çox yayılmışdır və adətən kiçik və xoşxassəli olur. Nadir hallarda yayılırlar və ya aqressiv hərəkət edirlər. Bu tip şişdən təsirlənən itlərin simptomları azdır.

• Sertoli hüceyrəli şişləri: onlar xaya şişlərinin bütün növləri arasında ən yüksək bədxassəli potensiala malikdirlər. Onlar kriptorxid heyvanlarda daha çox rast gəlinir və digərlərinə nisbətən daha aqressiv yayılmağa meyllidirlər.

Neoplaziyada hansı əlamətlər var.xayalarda it var?

Keroline görə, repetitorun özü heyvanın bir və ya iki xayasında dəyişiklikləri (baxmaq və ya hiss etmək) müşahidə etdikdə itin xaya yenitini qeyd edə bilər. "Sahibi, heyvana yerində toxunduqda ağrıdan əlavə, xayalar arasındakı asimmetriya [biri digərindən böyük], hər ikisində şişkinlik vasitəsilə xəstəliyin mümkün baş verməsini müşahidə edə bilər. Amma ən nəzərə çarpan əlamət həqiqətən testislərdə şişkinlik", mütəxəssis bildirir.

Bəzi estrogen istehsal edən hüceyrələr vəziyyətində, xəstəlikdən təsirlənən itlərdə feminizasiya əlamətləri görünə bilər. Bu zaman süd vəzilərinin və məmə uclarının böyüməsi, sünnət dərisinin simetrik olması, saçın simmetrik tökülməsi, dərinin nazikləşməsi və dərinin hiperpiqmentasiyası (qaralması) xayalarda köpək neoplaziyasını göstərə bilər.

Köpəklərdə testis neoplaziyasına şübhə olduqda nə etməli? Diaqnoz necə qoyulur?

Əgər ev sahibi ev heyvanınızın xaya nahiyəsində şişlik, asimmetriya və/yaxud narahatçılıq olduğunu müşahidə edərsə, onun mümkün qədər tez baytarlıq yardımına müraciət etməsi vacibdir. "Tərbiyəçi diaqnozun qoyulması üçün iti dərhal baytar həkimə aparmalıdır. Köpək yenitörəməsi təsdiqlənərsə, itdə xayaların bloku və həmçinin xayanın çıxarılması əməliyyatı aparılmalıdır", - onkoloq xəbərdarlıq edir.

Palpasiya kimi fiziki müayinəyə əlavə olaraqskrotum və rektal müayinə (mümkün kütlələri hiss etmək üçün), mütəxəssis çıxarılan xayanın histopatologiyasına (biopsiyasına) əlavə olaraq, döş qəfəsi və qarın rentgenoqrafiyası, tam qan sayımı, qarın boşluğunun və skrotal ultrasəs müayinəsi ilə testis şişlərini müəyyən edə biləcək.

Köpəklərdə testis neoplaziyası necə müalicə olunur?

"İtlərdə bu növ xərçəngin müalicəsinin əsas yolu təsirlənmiş xaya(lar)ın və xayanın çıxarılması üçün cərrahi müdaxilədir. , material göndərilir. Heyvanın hansı yenitörəmə (şiş növü) olduğunu öyrənmək üçün histopatologiya laboratoriyasına müraciət edin.Bəzi hallarda cərrahiyyə müalicəvi xarakter daşıyır, digərlərində isə kimyaterapiya tətbiq etmək lazımdır”, Caroline izah edir.

İtlərdə kimyaterapiya tövsiyə olunursa, müalicə ciddi şəkildə aparılmalıdır ki, heyvan tam klinik müalicəyə nail olsun. “İtlər, ümumiyyətlə, kimyaterapiyaya çox yaxşı reaksiya verirlər və adətən insanlarda gördüyümüz səcdə və qusma kimi yan təsirlərə malik deyillər. İtin ən yaxşı nəticə əldə etməsi üçün repetitorun seansları qaçırmaması və müalicəni düzgün izləməsi vacibdir”, - deyə onkoloq vurğulayır.

Müalicə zamanı itə hansı qayğılar göstərilir?

Hayalar və xaya çıxarıldıqdan sonra əməliyyatdan sonrakı dövr heyvanın sağalması üçün müəyyən qayğı göstərilməlidir.yaxşı. “Hazırda itin böyük antikalarını azaltmaq çətin, lakin son dərəcə zəruridir. Heyvanın tikişlərə toxunmaması və ya çox səy göstərməməsi üçün diqqətli olmalısınız" deyə Karolin gücləndirir.

Xoşbəxtlikdən, baytar həkimin dediyi kimi, cərrahiyyə əksər testis şişləri üçün müalicəvidir: " dərəcəsi Təsirə məruz qalan heyvanların sağ qalma nisbəti əksər şişlərdə yüksəkdir və gözlənilən ömür müddəti çox yüksəkdir. Qarşısının alınması və erkən diaqnoz itin sağ qalmasını, eləcə də həyat keyfiyyətini artırmağa kömək edir.”

Köpəklərdə testis neoplaziyasının qarşısının alınması yolları hansılardır?

Əlavə olaraq tez-tez ziyarətlər rutin müayinələr üçün baytar, it testis neoplazisi heyvanı sterilizasiya etməklə qarşısını almaq olar. "Bu növ xərçəngin qarşısını almağın ən yaxşı yolu iti kastrat etməkdir, tercihen 5 yaşından əvvəl" onkoloq tövsiyə edir.İtin kastrasiyası prosedurunun müsbət və mənfi tərəfləri baytar həkiminizlə, daha yaxşısı, yeniyetməlik dövründən əvvəl müzakirə edilməlidir.