ការធ្វើតេស្តមួយចំនួនអាចជួយរកឃើញអ៊ុយរ៉េខ្ពស់នៅក្នុងឆ្មា ប៉ុន្តែតើអ្នកដឹងទេថាវាមានន័យយ៉ាងណា? មនុស្សជាច្រើនជាធម្មតាភ្ជាប់បញ្ហាជាមួយនឹងវត្តមាននៃជំងឺតម្រងនោមនៅក្នុងឆ្មា ប៉ុន្តែការពិតគឺថាតម្លៃខ្ពស់នេះអាចបង្ហាញពីបញ្ហាជាបន្តបន្ទាប់នៅក្នុងសុខភាពឆ្មា។ ដូចទៅនឹងអ៊ុយដែរ កម្រិតនៃ creatinine នៅក្នុងសារពាង្គកាយ feline ក៏ត្រូវការការយកចិត្តទុកដាក់ផងដែរ។ ដើម្បីស្វែងយល់ម្តងហើយម្តងទៀតអំពីអ្វីដែលជាអ៊ុយនិង creatinine ខ្ពស់នៅក្នុងឆ្មា របៀបបញ្ចុះវា និងអ្វីដែលជាតម្លៃដ៏ល្អនៃសារធាតុទាំងនេះសម្រាប់សត្វទាំងនេះ យើងបានសម្ភាសជាមួយពេទ្យសត្វ Vanessa Zimbres មកពីគ្លីនិក Gato é Gente Boa ។

អ៊ុយរ៉េខ្ពស់៖ សត្វឆ្មាអាចមានមូលហេតុផ្សេងៗគ្នាដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ

ជាដំបូង វាជាការសំខាន់ណាស់ដែលត្រូវយល់ថាអ្វីជាអ៊ុយរ៉េ និងអ្វីដែលជាតួនាទីរបស់វានៅក្នុងសារពាង្គកាយសត្វឆ្មា។ អ្នកឯកទេសពន្យល់ថា៖ «អ៊ុយរ៉េ គឺជាសារធាតុដែលផលិតនៅក្នុងថ្លើម ដែលបានមកពីការបំប្លែងសារជាតិប្រូតេអ៊ីន។ ថ្លើម​បំប្លែង​អាម៉ូញាក់ (ដែល​ពុល​ខ្លាំង​ដល់​រាងកាយ) ទៅ​ជា​អ៊ុយ ដូច្នេះ​វា​មិន​សូវ​មាន​គ្រោះថ្នាក់ និង​បញ្ចេញ​ចេញ​ដោយ​តម្រងនោម»។ អ៊ុយរ៉េវាស់តម្រង glomerular ដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការត្រួតពិនិត្យមុខងារតម្រងនោម និងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការវាយតម្លៃសុខភាពតម្រងនោម។

ដូច្នេះតើអ៊ុយក្នុងឆ្មាខ្ពស់មានន័យដូចម្តេច? យោងតាមលោក Vanessa កម្រិតអ៊ុយរ៉េខ្ពស់អាចមានមូលហេតុជាច្រើន ហើយវាជាបញ្ហាដែលគួរត្រូវបានវាយតម្លៃជានិច្ច រួមជាមួយនឹងការពិនិត្យ និងរោគសញ្ញាផ្សេងទៀតរបស់អ្នកជំងឺ។“អ៊ុយក្នុងសត្វដែលចិញ្ចឹមរបបអាហារប្រូតេអ៊ីនខ្ពស់ ហើយសត្វដែលខ្វះជាតិទឹកក៏អាចមានតម្លៃកើនឡើងផងដែរ។ សម្រាប់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនៃជំងឺតម្រងនោម វាចាំបាច់ណាស់ក្នុងការធ្វើតេស្តផ្សេងៗ។"

creatinine ខ្ពស់នៅក្នុងឆ្មាមានន័យយ៉ាងណា?

យោងទៅតាមវេជ្ជបណ្ឌិតពេទ្យសត្វ creatinine គឺជាសារធាតុដែលបង្កើតឡើងនៅក្នុងសាច់ដុំ។ ការរំលាយអាហារដែលត្រូវបានបញ្ចេញដោយតម្រងនោម និងដូចជាអ៊ុយ ត្រូវបានគេប្រើដើម្បីវាយតម្លៃការច្រោះតម្រងនោម ប៉ុន្តែវាមិនត្រូវបានកំណត់ចំពោះវានោះទេ។ ដូច្នេះ ជាធម្មតា creatinine ខ្ពស់នៅក្នុងសត្វឆ្មាគឺជាការចង្អុលបង្ហាញថាមានអ្វីមួយខុសប្រក្រតីជាមួយនឹងតម្រងនោមរបស់សត្វ ប៉ុន្តែសត្វឆ្មាដែលមានម៉ាសសាច់ដុំធំក៏អាចមានកម្រិតខ្ពស់នេះផងដែរ។

“អ្វីដែលសំខាន់បំផុតគឺត្រូវបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ថាឆ្មា តម្រងនោមមានរចនាសម្ព័ន្ធខុសពីសត្វឆ្កែ និងមនុស្ស។ ពួកគេមានសមត្ថភាពខ្លាំងក្នុងការប្រមូលផ្តុំទឹកនោមដើម្បីលុបបំបាត់ជាតិពុលអតិបរមាជាមួយនឹងការបាត់បង់ជាតិទឹក។ ដូច្នេះ ការពិនិត្យណាមួយនៅក្នុងសត្វឆ្មា ត្រូវតែបកស្រាយដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ពីព្រោះដោយសារសមត្ថភាពកំហាប់ខ្ពស់នេះ តម្លៃនៃអ៊ុយ និង creatinine ក្នុងឈាមរបស់ឆ្មានឹងត្រូវបានរកឃើញ លុះត្រាតែអ្នកជំងឺបាត់បង់កោសិកាតំរងនោមច្រើនជាង 75% រួចហើយ។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឆ្មាដែលមានជំងឺសរសៃប្រសាទ - នោះគឺមានបញ្ហាតំរងនោម - មានតែអ៊ុយនិង creatinine ប៉ុណ្ណោះដែលជារោគវិនិច្ឆ័យយឺត" គាត់ព្រមាន។

តើអ្វីទៅជាតម្លៃ "ធម្មតា" នៃ urea និង creatinine នៅក្នុងឆ្មា?

អ៊ុយ ឆ្មា ឯកសារយោងនៃតម្លៃ។ តើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីដឹងនៅពេលដែលឆ្មាមានសុខភាពល្អនិងមានកម្រិតធម្មតានៃអ៊ុយនិង creatinine? ដូចដែល Vanessa ចង្អុលបង្ហាញតម្លៃយោងគឺមានភាពចម្រូងចម្រាសយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងពេទ្យសត្វហើយមិនមានតម្លៃតែមួយទេ។ “វាត្រូវបានណែនាំជានិច្ចដើម្បីអនុវត្តតាមតម្លៃយោងនៃមន្ទីរពិសោធន៍ ឬឧបករណ៍។ IRIS (International Society of Renal Interest) ទទួលយកតម្លៃ creatinine ធម្មតាអតិបរិមាគឺ 1.6 mg/dL ប៉ុន្តែមន្ទីរពិសោធន៍ខ្លះពិចារណា 1.8 mg/dL និងសូម្បីតែ 2.5 mg/dL ។ តម្លៃអ៊ុយអាចប្រែប្រួលពី 33 mg/dL ក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍មួយ ដល់ 64 mg/dL ក្នុងបន្ទប់ផ្សេងទៀត។"

ដូច្នេះ គេអាចនិយាយបានថា ការធ្វើតេស្តតែមួយមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបិទការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទេ ហើយវា ចាំបាច់ត្រូវធ្វើការវាយតម្លៃលម្អិតបន្ថែមទៀត ដោយមានការណែនាំពីពេទ្យសត្វ។ " IRIS ផ្តល់អនុសាសន៍ថាការធ្វើតេស្តអប្បបរមាដើម្បីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនិងកំណត់អ្នកជំងឺដែលមានជំងឺសរសៃប្រសាទគឺការវិភាគនៃ Creatinine, SDMA (ស៊ីមេទ្រី dimethylarginine) ដង់ស៊ីតេទឹកនោម និងប្រូតេអ៊ីនuria ។ សម្រាប់វគ្គបន្ត វាក៏បន្ថែមការវាស់សម្ពាធឈាមជាប្រព័ន្ធ និងកម្រិតសេរ៉ូមផូស្វ័រផងដែរ។ សម្រាប់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដំបូង SDMA, អ៊ុលត្រាសោននិងការវិភាគទឹកនោមគឺជាសូចនាករដំបូង។ ចំណាំថា IRIS មិនប្រើអ៊ុយសម្រាប់ជំងឺតម្រងនោមដំណាក់កាលដំបូង ឬកម្រិតខ្សោយនោះទេ ពីព្រោះមានការរំខានជាច្រើននៅក្នុងការធ្វើតេស្តនេះ ក៏ដូចជា creatinine ប៉ុន្តែក្នុងកម្រិតតិចជាង។”

Creatinine និងអ៊ុយខ្ពស់ក្នុងឆ្មា៖ របៀបបន្ថយតម្លៃទាំងនេះ?

នេះគឺជាសំណួរដែលគ្រូជាច្រើនសួរបន្ទាប់ពីរកឃើញ creatinine និង urea ខ្ពស់នៅក្នុងឆ្មា។ ចំណុចដំបូងដែលត្រូវតែយកមកពិចារណា គឺមូលហេតុនៃបញ្ហា ដែលត្រូវតែដោះស្រាយឱ្យបានឆាប់តាមដែលរកឃើញ។ “តម្លៃទាំងនេះអាចកើនឡើងក្នុងករណីខ្វះជាតិទឹក។ ដូច្នេះ ដោយ​ការ​ផ្តល់​ជាតិ​ទឹក​ដល់​សត្វ យើង​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​លក្ខណៈ​ធម្មតា ហើយ​មិន​ចាំបាច់​បន្ថយ​តម្លៃ​ទាំងនេះ​ឡើយ។ មូលហេតុនៃការរលាក និងជំងឺឆ្លងគួរតែត្រូវបានព្យាបាលផងដែរ ដើម្បីកាត់បន្ថយការខូចខាតតម្រងនោម។” ពេទ្យសត្វបានផ្តល់ដំបូន្មាន។

ទោះបីជាដូច្នេះក៏ដោយ វាមិនតែងតែអាចកាត់បន្ថយតម្លៃអ៊ុយ ឬ creatinine ខ្ពស់នៅក្នុងឆ្មាបានទេ។ “កោសិកាតម្រងនោមអាចងើបឡើងវិញបានតែក្នុងស្ថានភាពតម្រងនោមស្រួចស្រាវ ដូចជាការឆ្លងមេរោគ ការស្រវឹង ឬស្ទះទឹកនោម។ ក្នុងស្ថានភាពរ៉ាំរ៉ៃ នៅពេលដែលកោសិកាក្រលៀនបានទទួលរងនូវការស្លាប់ និងជំងឺ fibrosis វានឹងលែងជាឡើងវិញ។ ដោយសារ​សារធាតុ​ទាំងនេះ​ត្រូវ​បញ្ចេញ​ចេញ​ដោយ​តម្រងនោម នៅពេល​ដែល​វា​លែង​ដំណើរការ ពួកវា​នឹង​តែងតែ​លើស​តម្លៃ​ធម្មតា​»​។

ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមានតំរងនោម វាចាំបាច់ណាស់ក្នុងការប្រុងប្រយ័ត្នជាមួយនឹងជាតិទឹកដែលលើសក្នុងគោលបំណងកាត់បន្ថយតម្លៃទាំងនេះ។ យោងតាម ​​Vanessa ភាគច្រើនដែលនឹងទទួលបានគឺឈានដល់តម្លៃតូចជាង ប៉ុន្តែមិនមែនតម្លៃធម្មតាទេ។ “សេរ៉ូម​ធ្វើ​ឲ្យ​ឈាម​រលាយ ហើយ​ជា​លទ្ធផល ពេល​វិភាគ​សំណាក​ដែល​ពនរ សារធាតុ​ទាំងនេះ​នឹង​មាន​កំហាប់​តិច ដូច្នេះ​វា​នឹង​តូច​ជាង។ ផ្សេងទៀតព័ត៌មានសំខាន់គឺថា អ៊ុយក្នុងឈាមខ្ពស់ធ្វើឱ្យពុលដល់សត្វ ហើយនាំឱ្យសញ្ញាគ្លីនិកនៃការស្រវឹងនេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត Creatinine គ្រាន់តែជាសញ្ញាសម្គាល់នៃការច្រោះតំរងនោមប៉ុណ្ណោះ វាមិនបង្កបញ្ហាដល់សរីរាង្គទេ»។

ជំងឺតម្រងនោមក្នុងឆ្មាមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត

ក្នុងករណីជំងឺតម្រងនោម ឬខ្សោយតំរងនោមក្នុងឆ្មា គ្រូត្រូវយល់ដឹងអំពីអត្រាទាំងអស់ ហើយមិនត្រឹមតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវតម្លៃប៉ុណ្ណោះទេ អ៊ុយនិង creatinine ។ "ដំបូងអ្នកជំងឺ nephropathy នឹងបង្ហាញពីកម្រិតផ្សេងគ្នានៃការខះជាតិទឹក, ស្រកទម្ងន់, បាត់បង់ចំណង់អាហារ, ចង្អោរ។ ពួកវាផឹកទឹកច្រើន ហើយបត់ជើងច្រើន ហើយផ្ទុយពីអ្វីដែលមនុស្សជាច្រើនជឿ ការនោមច្បាស់មិនមែនជាសញ្ញាល្អសម្រាប់ឆ្មានោះទេ” វ៉ាណេសសា ព្រមាន។

ប្រសិនបើមានការសង្ស័យថាអ្នកមានបញ្ហាតម្រងនោម សូមកុំស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការកំណត់ការណាត់ជួបពេទ្យសត្វសម្រាប់សត្វចិញ្ចឹមរបស់អ្នកឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទាន់ពេលគឺជាមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុតដើម្បីជៀសវាងការធ្វើឱ្យស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ៖ “រាល់ការផ្លាស់ប្តូររចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងក្រលៀនរបស់សត្វឆ្មា ដែលត្រូវបានអង្កេតដោយអ៊ុលត្រាសោន ត្រូវតែធ្វើការស៊ើបអង្កេត ព្រោះរបួសតម្រងនោមមិនជាសះស្បើយទេ។ នៅពេលដែលកោសិកាដែលនៅសេសសល់កាន់កាប់ការងារពីកោសិកាដែលលែងដំណើរការ ពួកវានឹងធ្វើការលើសទម្ងន់ និងមានអាយុកាលខ្លីជាងកោសិកាធម្មតា។ នេះ​ជា​និយមន័យ​នៃ​ជំងឺ​តម្រងនោម​រ៉ាំរ៉ៃ ដែល​អាច​មាន​មូលហេតុ​ជាក់លាក់ ប៉ុន្តែ​ក៏​អាច​វិវត្តន៍​ទៅតាម​អាយុ​សត្វ​ផងដែរ​»​។