Sumar prófanir geta hjálpað til við að greina mikið þvagefni í köttum, en veistu hvað það þýðir? Margir tengja venjulega vandamálið við tilvist nýrnasjúkdóma hjá köttum, en sannleikurinn er sá að þetta háa gildi getur bent til fjölda vandamála í heilsu kattarins. Rétt eins og þvagefni þarf magn kreatíníns í kattarlífverunni einnig athygli. Til að skilja í eitt skipti fyrir öll hvað er mikið þvagefni og mikið kreatínín í köttum, hvernig á að lækka það og hver eru kjörgildi þessara efna fyrir þessi dýr, tókum við viðtal við dýralækninn Vanessa Zimbres, frá Gato é Gente Boa heilsugæslustöðinni.

Mikið þvagefni: kettir geta haft mismunandi orsakir tengdar vandamálinu

Í fyrsta lagi er mikilvægt að skilja hvað þvagefni er og hvert er hlutverk þess í kattarlífverunni. Sérfræðingur útskýrir: „Þvagefni er efni sem framleitt er í lifur og er unnið úr umbroti próteina. Lifrin breytir ammoníaki (sem er mjög eitrað líkamanum) í þvagefni þannig að það er minna skaðlegt og skilst út um nýrun“. Þvagefni mælir gauklasíun, sem sér um að athuga nýrnastarfsemi og gegnir mikilvægu hlutverki við mat á heilsu nýrna.

Svo hvað þýðir mikið þvagefni í köttum? Að sögn Vanessu getur hátt þvagefnismagn átt sér ýmsar orsakir og það er mál sem ætti alltaf að meta í tengslum við önnur próf og klínísk einkenni sjúklings.„Þvagefni í dýrum sem eru fóðruð með próteinríku fæði og þurrkuðum dýrum geta einnig haft aukin gildi. Til að greina nýrnasjúkdóm er nauðsynlegt að framkvæma aðrar prófanir.“

Hátt kreatínín í köttum þýðir hvað?

Samkvæmt dýralækninum er kreatínín efni sem myndast í vöðvanum efnaskipti sem skiljast út um nýrun og, eins og þvagefni, er notað til að meta nýrnasíun, en það er ekki takmarkað við það. Þess vegna er hátt kreatínín í köttum yfirleitt vísbending um að eitthvað sé að nýrum dýrsins, en kettir með mikinn vöðvamassa geta líka haft þetta háa magn.

“Það mikilvægasta er að skýra að kötturinn nýrun eru frábrugðin gerðum hunda og manna. Þeir eru afar færir um að einbeita þvaginu til að útrýma hámarks magni eiturefna með lágmarkstapi á vatni. Þess vegna verður að túlka allar rannsóknir í kattardýrinu vandlega vegna þess að miðað við þessa miklu styrkleikagetu munu gildi þvagefnis og kreatíníns í blóði kattarins aðeins greinast þegar sjúklingurinn hefur þegar misst meira en 75% nýrnafrumna. Að greina kött með nýrnakvilla - það er að segja nýrnavandamál - aðeins með þvagefni og kreatíníni er seint greining", varar hann við.

Hver eru "eðlileg" gildi þvagefnis og kreatíníns hjá köttum?

Þvagefni, kettir, tilvísun ígildi. Hvernig á að vita hvenær kötturinn er heilbrigður og með eðlilegt magn af þvagefni og kreatíníni? Eins og Vanessa bendir á eru viðmiðunargildi mjög umdeild í dýralækningum og það er ekkert eitt gildi. „Það er alltaf mælt með því að fylgja viðmiðunargildum rannsóknarstofu eða búnaðar. IRIS (International Society of Renal Interest) samþykkir hámarks eðlilega kreatíníngildi sem 1,6 mg/dL, en sumar rannsóknarstofur telja 1,8 mg/dL og jafnvel 2,5 mg/dL. Þvagefnisgildi geta verið breytileg frá 33 mg/dL, á einni rannsóknarstofu, upp í 64 mg/dL á öðrum.“

Því má segja að eitt próf dugi ekki til að loka greiningu og það er nauðsynlegt að gera ítarlegra mat með leiðbeiningum frá dýralækni. „IRIS mælir með því að lágmarksprófin til að greina og sviðsetja sjúkling með nýrnakvilla séu greining á kreatíníni, SDMA (samhverft dímetýlarginíni), þvagþéttleika og próteinmigu. Fyrir millistig bætir það einnig við mælingu á almennum blóðþrýstingi og sermi fosfórskammta. Fyrir snemmgreiningu eru SDMA, ómskoðun og þvaggreining fyrstu vísbendingar. Athugaðu að IRIS notar ekki þvagefni til að greina eða undirstiga nýrnasjúkdóm, einmitt vegna þess að það eru nokkrar truflanir í þessu prófi, sem og kreatínín, en í minna mæli.“

Kreatínín og mikið þvagefni í köttum: hverniglækka þessi gildi?

Þetta er spurning sem margir kennarar spyrja eftir að hafa uppgötvað mikið kreatínín og þvagefni í köttum. Fyrsta atriðið sem þarf að hafa í huga er orsök vandans sem þarf að bregðast við um leið og hann uppgötvast. „Þessi gildi geta verið hækkuð ef um er að ræða ofþornun. Þess vegna, með því að vökva dýrið, getum við staðlað og ekki endilega lækkað þessi gildi. Einnig ætti að meðhöndla bólguvaldandi og smitandi orsakir til að lágmarka nýrnaskemmdir,“ segir dýralæknirinn.

Þrátt fyrir það er ekki alltaf hægt að lækka þvagefnisgildi eða hátt kreatínín hjá köttum. „Nýrafrumur batna aðeins við bráða nýrnasjúkdóma eins og sýkingu, eitrun eða þvagteppu. Við langvarandi aðstæður, þegar nýrnafruman hefur orðið fyrir dauða og bandvefsmyndun, mun hún ekki lengur jafna sig. Þar sem þessi efni verða að skiljast út um nýrun, þegar þau virka ekki lengur verða þau alltaf yfir eðlilegum gildum“.

Ef sjúklingur er nýru er mikilvægt að fara varlega með umfram vökva til að reyna að lækka þessi gildi. Að sögn Vanessu mun mest nást að ná minni, en ekki eðlilegum, gildum. „Sermiið þynnir blóðið og þar af leiðandi, þegar þynnt sýni er greint, verða þessi efni minna þétt, þar af leiðandi ranglega minni. Annaðmikilvægar upplýsingar eru þær að mikið þvagefni í blóði veldur dýrinu vímu og leiðir til klínískra einkenna um þessa vímu. Kreatínín er aftur á móti aðeins merki um nýrnasíun, það veldur í sjálfu sér ekki truflunum á lífverunni“.

Nýrnasjúkdómar hjá köttum hafa önnur einkenni

Ef um er að ræða nýrnasjúkdóma eða nýrnabilun hjá köttum þarf kennari að vera meðvitaður um alla tíðni, en ekki bara halda sig við gildin af þvagefni og kreatíníni. „Sjúklingur með nýrnakvilla mun í fyrsta lagi sýna mismunandi mikla ofþornun, þyngdartap, lystarleysi, ógleði. Þeir drekka mikið vatn og pissa mikið og öfugt við það sem margir halda, þá er tært pissa ekki gott merki fyrir köttinn,“ varar Vanessa við.

Ef grunur leikur á að þú sért með kettling með nýrnavandamál skaltu ekki hika við að panta tíma hjá dýralækni fyrir gæludýrið þitt eins fljótt og auðið er. Snemma greining er besta leiðin til að forðast versnun ástandsins: „Sérhverjar byggingarbreytingar á nýrum katta, sem sjást með ómskoðun, verður að rannsaka, þar sem nýrnaskaðar jafna sig ekki. Þar sem frumurnar sem eftir eru taka við verkinu af þeim sem ekki virka lengur, verða þær yfirvinnuðar og hafa styttri líftíma en venjuleg fruma. Þetta er skilgreiningin á langvinnum nýrnasjúkdómi, sem getur átt sér sérstakar orsakir, en getur einnig þróast þegar dýrið eldist.“