Köpək Rangeliozu itlərdə gənə xəstəliyinin son dərəcə ciddi növüdür. Xəstəlik - itlərdə qan vəbası, nambiuvu xəstəliyi və ya it sarı qızdırması da adlanır - adekvat və operativ müalicə olmadıqda heyvanın ölümünə səbəb ola biləcək ciddi qanaxma pozğunluqlarına səbəb olur. Rangeliya itlərdə gənələrin yaratdığı digər xəstəliklərdən (məsələn, ehrlichiosis, babesiosis və lyme xəstəliyi) daha az tanınsa da, Braziliyada ciddi və getdikcə tez-tez rast gəlinən bir xəstəlikdir. Rangeliyanın nə olduğunu daha yaxşı başa düşmək üçün Evin Pəncələri bu xəstəliklə bağlı bütün şübhələri aradan qaldıran baytar həkim Amanda Carloni ilə danışdı. Aşağıda yoxlayın!

İtlərdə qan vəbası nədir?

Köpək Rangeliozu itlərə təsir edə bilən ciddi yoluxucu xəstəlikdir. Amanda Carloni izah edir ki, heyvanı yoluxduran şey Rangelia vitalii adlı mikroorqanizmdir. “Yalnız Braziliyada təsvir edilən Rangeliosis Amblyomma aureolatum və Rhipicephalus sanguineus növlərinin gənələri ilə ötürülür. Canine rangeliosis əsasən gənc heyvanlara və bəzən cinsi və ya cins meyli olmayan yetkin itlərə təsir göstərir”. Xəstəliyə daha çox kənd yerlərində rast gəlinir və ilin müxtəlif vaxtlarında görünə bilər. Yayda isə daha çox rast gəlinir, çünki isti aylarda ətraf mühitdə daha çox gənə var. AKöpək Rangeliozu klinik vəziyyətindən asılı olaraq üç forma bölünə bilər: kəskin (təxminən üç gün davam edən), yarımkəskin (səkkizdən 15 günə qədər) və xroniki (18 gündən 25 günə qədər).

Taun xəstəliyinin ötürülməsi. itlərdə qan miqdarı çirklənmiş gənənin dişləməsi ilə baş verir

Ev heyvanının nambiuvu xəstəliyinə tutulması üçün onu xəstəliyə səbəb olan protozoanı olan gənə dişləməlidir. Rangelia vitalii dişləmə yolu ilə itin bədəninə daxil olur və qanda olan leykositləri və eritrositləri yoluxdurur. Bu hüceyrələrin içərisində mikroorqanizm çoxalır və strukturu pozur. Beləliklə, rangeliosis parazitləri qan dövranı ilə yayılır və yeni hüceyrələrə daxil olur və bütün dövrü təkrarlayır. Rangelia vitalli qan hüceyrələrinə hücum etməyi üstün tutduğundan, ev heyvanında xəstəliyin əsas əlaməti kimi qanaxmaların olması adi haldır.

Hansı əlamətlər var. rangeliosis?

İtlərdə qan taunu məhz ona görə adlandırılmışdır ki, xəstəliyin əsas əlamətləri qanaxmadır. Qanama daha çox itin qulağında, burnunda və ağız boşluqlarında olur. Bu, qan hüceyrələrində rangelioza səbəb olan protozoanın olmasının nəticəsidir. Baytar Amanda itlərdə qan vəbasının əsas əlamətlərini sadalayır: “Sarılıq, arabir qızdırma, laqeydlik, iştahsızlıq, halsızlıq,susuzlaşdırma, arıqlamaq, hepatomeqaliya (böyümüş qaraciyər), splenomeqaliya (böyümüş dalaq), limfadenopatiya (limfa düyünlərinin ölçüsünün artması), dəridə kiçik qırmızı ləkələr (petexiya). Bundan əlavə, mədə-bağırsaq traktından qanaxma, nəticədə qanlı qusma və qanlı ishal və davamlı qanaxma baş verir." Ekspert onu da deyir ki, klinik təzahürlər xəstəliyin mərhələsindən asılıdır və onlar arasında üst-üstə düşmələr ola bilər.

Rangelioz: müalicəyə tez başlamaq lazımdır

Rangeliozun müalicəsi bu mikroorqanizmlə mübarizə aparmaq üçün xüsusi vasitələrdən istifadə etməklə həyata keçirilir."Köpək Rangeliozunun müalicəsi protozoosidal dərmanlara əsaslanan terapiya ilə həyata keçirilir. Kortikosteroidlər də var. istifadə edilmişdir", Amanda aydınlaşdırır. İtlərdə qanköçürmə və maye terapiyası, xüsusən də daha intensiv qanaxma halında lazım ola bilər.

Gənələrdən qurtulmaq itlərdə qan vəbasının qarşısını alır

İtlərdə qan taunu çirklənmiş gənənin dişləməsi ilə ötürülür. Buna görə də, xəstəliyin qarşısını almağın ən yaxşı yolu, həyətdə və heyvanın özündə olan gənələrdən necə qurtulacağını dəqiq bilməkdir. Bu qayğı təkcə rangelia deyil, digər növ gənə xəstəliklərinin qarşısını alır. Amanda izah edir ki, profilaktik tədbirlər növlərinə görə dəyişirgənə. Rhipicephalus sanguineus tipli gənə, məsələn, torpağın rütubətindən qaçmaq üçün divarlara dırmaşmağa üstünlük verir: "Beləliklə, fumiqasiya divarlarda, mebellərdə, damlarda və s. çatlardakı çatlara yönəldilməlidir. Bundan əlavə, bütün fumiqasiyaya ehtiyac yoxdur. ev; yalnız məhsulun tətbiqini heyvanın yatdığı yerə cəmləyin."

Rangeliozu ötürən başqa bir gənə olan Amblyomma aureolatum ilə mübarizə praktiki olaraq mümkün deyil, çünki onun vətəni Braziliya meşələri və meşələridir və əhalisi vəhşi heyvanlar tərəfindən saxlanılır. Buna görə də, Amanda təklif edir ki, onlardan qaçmaq üçün ən yaxşısı qayğını itlərə yönəltməkdir. “Nəzarət uzun müddət fəaliyyət göstərən akarisidin tətbiqi ilə aparılmalıdır, çünki gənənin həyat dövrünü kəsmək və dişilərin ətraf mühitdə yumurta qoymasının qarşısını almaq lazımdır. Dozalar arasındakı intervala riayət etmək çox vacibdir, çünki hələ də ətraf mühitdə olan gənələr tədricən itə keçəcək, heyvanı dişləyəcək, dərmanı qəbul edəcək və öləcək. Tərbiyəçi gənə görmədiyi üçün bir daha akarisid tətbiq etməmək qərarına gəlsə, ətrafdakılar ölməyəcək və ətraf mühiti yenidən koloniyalaşdıra biləcəklər”.