In oare sykte yn 'e wrâld fan minsken dy't in "ferzje" hat foar húsdieren, beroerte yn hûnen is miskien net sa gewoan, mar it is like gefaarlik. Mei ferskate mooglikheden fan oarsaken bart it as der wat is dat de komst fan bloed yn 'e harsens fan it bist foarkomt. Neurologyske tekens, lykas krampen by hûnen, binne ien fan 'e wichtichste symptomen fan beroerte, dy't fuortendaliks behannele wurde moat, sadat de earnst fan sequela's makliker kontrolearre wurde kinne. Om in bytsje mear te begripen oer de tastân, hawwe wy praat mei Gabriel Mora de Barros, feterinaris fan 'e Vet Popular-groep. Sjoch ris nei wat hy ferklearre!

Paws of the House: Wat feroarsaket in beroerte yn in hûn?

Gabriel Mora de Barros: It CVA (Cerebral Vascular Accident), op it stuit bekend as AVE (encephalic vascular accident), is in heul foarkommende patologyske tastân by minsken. By bisten kin dat ek barre, al komt it folle minder foar as by ús soarte. Vascular ûngelok kin feroarsake wurde troch guon situaasjes dy't feroarje it bloed distribúsje profyl yn it brein. Op in stuit is der in ûnderbrekking yn de oanfier fan bloed nei de harsens (ischemyske beroerte) dy't feroarsake wurde kin troch in trombus (in grutte klont dy't foarkomt dat bloed troch de bloedfetten giet) of in brutsen bloedfet. Dit soarget foar in bloedlek yn 'ebinnen de harsens en dêrtroch kin it bloed troch de breuk net berikke wêr't it moat.

Meastentiids is dit relatearre oan hertproblemen (dy't bloedklots generearje dy't yn 'e harsens einigje); primêre harsentumoren; migraasje fan parasiten (wjirms) nei de kopregio; clots fan in resinte operaasje; stollingssykten (der binne guon bisten dy't folle mear koagulearje dan se moatte); besmetlike sykten lykas ehrlichiosis (de ferneamde tekensykte, wêrby't bloedplaatjes - ferantwurdlik foar stolling - de sirkulaasje ôfnimme en net yn steat binne om op 'e tiid te hanneljen as in bloedfetten brekke), ûnder oaren.

PC: Wat binne de symptomen fan in beroerte by hûnen?

GMB: Dieren dy't in beroerte hawwe kinne ferskate klinyske bylden presintearje. Benammen neurologyske feroarings binne - krekt as by minsken - it meast foarkommen, lykas: krampen by hûnen, hemiparalysis (as mar ien kant fan it lichem ferlamme is), swierrichheden om de postuer te behâlden (it bist kin net stean stean of net stypje it kop, bygelyks), hyperthermia (hege lichemstemperatuer net folge troch ynfeksje), tetraparalysis (de fjouwer ledematen en beide kanten fan it bist binne ferlamme), ûnfrijwillige eachbewegingen (wy neame it nystagmus, doe't de eagen bewege ûnnedich en meastin part fan 'e tiid, hiel fluch, wêrtroch it bist noch mear yn 'e war is), ûnder oaren.

PC: Wat moat de learaar dwaan as hy beseft dat it bist is in beroerte hawwe?

GMB: As in eigner beseft dat it bist neurologyske tekens hat dy't er earder net hie, moat hy dat bist daliks op in noflik plak sette. Op dy manier, as hy krûpt of besiket oerein te kommen en falt, sil hy beskerme wurde en sil hy gjin sear krije. Dan moat dat bist daliks nei it tichtstby lizzende biste sikehûs. Hoe earder de diagnoaze wurdt makke, hoe better it sil wêze.

De eksamens dy't befestigje dat it in gefal fan beroerte by in hûn is, binne ôfbyldingstests, lykas komputearre tomografy, bygelyks. It moat dien wurde ûnder algemiene anaesthesia yn feterinêre medisinen, om't de bisten net kinne bewege tidens it proses. Om dizze reden, wy faak einigje mei "diagnostearje" de beroerte mei klinyske tekens, oant in tomography kin wurde útfierd yn in spesjalisearre sintrum.

PC: Wat binne de mooglike koarte en lange termyn-side-effekten fan in hûnstroke?

GMB: Koarte termyn-side-effekten binne de neurologyske symptomen dy't in beroerte oanjaan by hûnen. Spitigernôch kin it ûngelok libbenslange ûnomkearbere gefolgen feroarsaakje, sels as it bist fluch behannele wurdt. Se kinne skodzjen wêze, muoite mei ien of beide eagen knippe, muoiteom te slikken, muoite mei kuierjen, ensfh. D'r binne bisten dy't gjin sequela's hawwe en it slagje om 100% fan 'e klinyske situaasje te kearen nei stypjende medyske behanneling en sikehûsopname.

PC: Hoe wurket de behanneling fan it bist nei in beroerte by in hûn?

GMB: Behanneling nei beroerte ferskilt. It type medikaasje foar beroerte by hûnen en de terapyen dy't brûkt wurde foar herstel sille ôfhingje fan hokker mooglike sequelaen it bist hat en hokker klinyske feroaringen it hat ûntwikkele nei it hawwen fan de beroerte. Bygelyks, bisten dy't sequelae fan beslaggen hawwe, kinne isolearre of faak episoaden fan beslaggen hawwe en trochgeande medikaasje nedich foar kontrôle. Oare bisten meie mar in pear bewegingssteurnissen hawwe dy't net needsaaklik medyske behanneling nedich binne, mar fysioterapy, akupunktur en hydro-treadmills. It is de muoite wurdich op te merken dat bisten dy't oergewicht binne, om't se in mear ûntsteane metabolismeprofyl hawwe, mear kâns hawwe op hertproblemen of in nije beroerte, dat is: it is heul wichtich om de sûnens fan it húsdier en syn gewicht yn 'e dei te behâlden.

PC: Is d'r ien manier om dit soarte fan tastân by bisten te foarkommen?

GMB: De kwaliteit fan it libben is wat de kâns ferminderet dat it bist in beroerte hat. Obese of oergewicht hûnen moatte gewicht te ferliezen, dyjingen mei hypertensie moatte nimme medikaasjefoar kontrôle moatte bisten mei groanyske sykten altyd begelaat wurde troch har bistedokters, ensfh. Routineûndersyk elke 6 moannen, op syn minst, sil dokters fertocht meitsje en in lange tiid realisearje foardat it bist de mooglikheid hat om wat chronike sykte te presintearjen en it wannear mooglik te foarkommen.