Shabeelka iyo libaaxyadu waa bisado waaweyn oo marka hore aan u ekayn bisadaha guriga ku nool (inkasta oo ay jiraan bisado jidh ahaan u eg jaguars). Kuwa waaweyni waxay leeyihiin muuqaal duurjoog ah iyo caadooyin ka duwan hababka kalgacalka leh ee bisadaha guriga. Si kastaba ha ahaatee, labaduba waa qayb ka mid ah qoys isku mid ah: Felidae, oo ay ku jiraan ugu yaraan 38 nooc oo adduunka oo dhan ah.

Sidaas darteed, xitaa kala duwanaanshaha, waxay weli yihiin naasleyda, hilibka cunta iyo digitigrades (kuwaas oo ku socda faraha ), iyo sidoo kale ugaadhsiga dabiiciga ah. Labadu waxay kaloo wadaagaan astaamo jireed, sida shan hore iyo afar farood oo dambe, iyo sidoo kale xabuub, dabo iyo jaakad isku mid ah. taas oo indhaha kicisa.soo jiidashada dad badan. Waxaan maqaalkan ku taxnay waxa ay wadaagaan bisadaha, shabeelka iyo libaaxyadu, iyo sidoo kale farqiga u dhexeeya. Bal eeg.

Anatomy bisadda weyn iyo bisadda gurigu waa isku mid

Bilawga, Felidae waxa loo qaybiyaa laba qoys oo hoose:

>
• Pantherinae : Libaaxyada, Shabeelada, Jaguars, iyo xayawaannada kale ee waaweyn iyo duurjoogta;
• Feline: Libaaxyo, shabeel, jaguar, iyo xayawaan kale oo waaweyn iyo kuwa duurjoogta ah;
koox isu keenta doog yaryar, sida lynxes, ocelots iyo bisadaha guriga.

Si kastaba ha ahaatee, labaduba waxay wadaagaan astaamo hidde-side iyo, labadaba bisadda u eg jaguar,sida jaguar lafteeda, waxay leeyihiin dareen ur iyo maqal ah, marka lagu daro awoodda cajiibka ah ee lagu arko jawiga iftiinka hooseeya. Anatomy dabacsanaanta xayawaankani sidoo kale aad ugama duwana. Labaduba waxay leeyihiin dhego gaaban iyo kuwo fiiqan, indho qeexan, dhogorta jidhka ku wareegsan, lugaha gaaban, iyo faahfaahin kale. Kala duwanaanshuhu sidoo kale waa qayb ka mid ah hidde-sidayaashan: hadda waxaa jira 71 nooc oo bisadaha ah oo ay aqoonsan tahay Ururka Bisadaha Caalamiga ah, lix nooc oo shabeel ah iyo 17 libaaxyo ah. Keliya bisadaha waaweyn ayaa halis ugu jira inay dabar go’aan.

Dokumentiga ayaa muujinaya in bisadaha waaweyn iyo bisadaha gurigu ay ciyaaraan isku ciyaar

“A Alma dos Felinos” waa documentary ay soo saartay National Geographic, iyadoo la kaashanaysa cilmi-baarayaasha Beverly iyo Dereck Joubert, kuwaas oo baarayay nolosha bisadaha waaweyn muddo 35 sano ah. Laakiin markan, shayga daraasadda ayaa ka yara duwanaa: duubista, waxay u fiirsadeen nolol maalmeedka iyo habdhaqanka Smokey, bisad tabby ah, taas oo u muuqata inay aad uga duwan tahay kuwa takhasuska leh.

Gabagabadii waxa ay ahayd in bisadda guriga lagu soo koray iyo kuwa duurjoogta ahi ay wax badan wadaagaan. Mid ka mid ah waa habka loo ciyaaro: labaduba waxay diiradda saaraan shay gaar ah waxayna ku ekaadaan ugaarsi bartilmaameedkaas. Sida cad, bisadaha gurigu way ka dagaal yar yihiin. Laakiin bisadaha hybrid, farcankii ka mid ahduurjoogta, waxay tilmaami kartaa xoog badan.

Bisadaha iyo shabeelku waxay wadaagaan 95% DNA isku mid ah, ayay tidhi cilmi-baadhis

Waxaa hubaal ah inaad la kulantay bisad u eg shabeel oo aad la yaabtay waxa ay ku hayaan. guud. Hagaag, sida muuqata way ka dhow yihiin inta aan u malaynayno. Joornaalka Sayniska ee Nature Communications ayaa daabacay 2013-kii cilmi-baadhis lagu magacaabo “The Tiger genome and comparative analysis with lion and snow leopard genomes” taasoo lagu lafo-guray taxanaha hidde-sidaha bisadaha waaweyn

Waxay isu geeyeen genomes-ka shabeelka Siberian Shabeelka Bengal oo barbar dhigey kuwa libaaxa Afrikaanka ah, libaaxa cad, iyo shabeelka baraf. Kadibna waxay barbar dhigeen labada genome iyo kuwa bisadda guriga. Mid ka mid ah natiijooyinka ayaa muujisay in shabeelka iyo bisadaha ay leeyihiin 95.6% DNA isku mid ah.

>Waxay u muuqataa in bisadaha iyo bisadaha waaweyni ay isku dhaqan yihiin nadaafadda oo ay carrabkooda ku qubaystaan ​​waa qayb ka mid ah caadada xayawaankan. Barbarrada qallafsan ee ku yaal carrabka bisadaha iyo bisadaha waaweyn ayaa si hufan u cadaynaya oo nadiifinaya jaakada cufan. Tani sidoo kale waa hab ay ku lumin karaan ugaarsiga suurtagalka ah. Laakiin sidee sidaas tahay? Hagaag, marka aysan jirin "raad" deegaanka jaakad, ha ahaato boodh ama cunto ayaa hadhaysa,way fududahay in la qariyo (taasi waa sababta ay u badan tahay in la qaato "qubeyska" cuntada ka dib). Xitaa iyada oo aan lahayn khatar muuqata, bisadaha gurigu wali way sii wadaan dhaqankan. Ma aha in la sheego in ay jecel yihiin nadaafadda oo ay si gaar ah u jecel yihiin inay dareemaan nadiif.

Waxa kaliya ee ay ku kala duwan yihiin ayaa ah, si ka duwan kittens, shabeelka iyo libaaxyadu inta badan ma dhibsadaan kubbadaha timaha. Cilmi-baadhayaashu waxay wali isku dayayaan inay ogaadaan sababaha arrintan.

Libaaxyada iyo shabeelku sidoo kale waxay ku raaxaystaan ​​​​saamaynta bisadaha

Waa wax aad u qosol badan inaad daawato tacaburrada bisadaha hortiisa bisadaha caanka ah ( ama bisad). Waxa xiiso leh, qaar ka mid ah xayawaanka duurjoogta ah sidoo kale kama baxsan karaan saamaynta geedkan udgoon - iyo kiis aad u qabow ayaa muujinaya tan.

Halloween 2022, shabeelkii iyo libaaxyadii ay badbaadiyeen South African sanctuary Animal Defenders International waxay heleen lama filaan madadaalo ah : bocorka bisadaha ka buuxa! Haddii kaliya khudradda ay horey u ahayd hadiyad wanaagsan oo loogu talagalay inay ku raaxaystaan, awoodda ficilka geedkan ayaa ahaa jeexjeexyada keega. Waxa ay bilaabeen in ay ciyaaraan oo ay is rogaan, waxa u dheer in ay aad u nasteen isla markii ay ciyaareen wax badan ka dib. Muuqaallada wakhtigaas ayaa hoos ku yaal. Bal eeg.

> Bisadaha iyo bisadaha waaweyn (sida libaaxyada iyo shabeellada) waxay leeyihiin caado habeennimo isku mid ah, iyo caadooyinka kale hurdada habeen iyo maalinba soo jeedi maaha mid gaar u ah bisadaha ama bisadaha u eg shabeelka.Dhab ahaantii, tani waa dhaqan laga dhaxlo bisadaha duurjoogta ah, kuwaas oo ka faa'iideysanaya mugdiga si ay u weeraraan ugaadhsiga. Dhanka kale, waxay u baahan yihiin nasasho dheer inta lagu jiro maalinta waxayna inta badan seexdaan 16 ilaa 20 saacadood.

Tafaasiisha kale ee ay wadaagaan waa caadooyinka kalinimada. Waa loo bartay madax-bannaanida oo si dhib leh uma baahna taageero marka la ugaarsanayo. Tani waxay sidoo kale xoojisay shakhsiyadda territorialist, sifada felines, kuwaas oo calaamadeya dhulka kaadida ama ay fiiqayaan ciddiyaha - ciddiyihii waxay leeyihiin qanjidhada soo daaya ur gaar ah, oo muujinaya in uu halkaas masuul ka yahay. Isla sidaas oo kale ayaa ku dhacda urta kaadida iyo saxarada. Waxaa ka mid ah, in caado qarinta qashinka laga dhaxlo shabeelka iyo libaaxyada, kuwaas oo u adeega calaamadda dhulka iyo sidoo kale in aan raad ka tagin.

Laakiin intaas kaliya maaha! Haddii aad dareento, xitaa maanta bisadaha gurigu "ku dhuuntaan" agagaarka. Taas oo ah caado kale oo laga dhaxlay duur-joogta laga daremayo nolol maalmeedka, iyadoo bisadu ay ku hoos qariso alaabta guriga, bustayaal iyo sanduuqyada kartoonada, sida godka bisadaha. Sidaas darteed, waxay dareemayaan badbaado waxayna weli qaban karaan dhibbanaha aan dareemin meesha ay ku dhuumanayaan. Xulashada meelaha sare sidoo kale waa dabeecad kale oo duurjoog ah oo u adeegta ilaalinta, magangalka iyo aragtida ballaaran ee deegaanka.

Xitaa la mid ah, bisadaha iyo bisadaha waaweyni way ku kala duwan yihiin dhinacyada qaarkood

Evolutionoo ka mid ah cirifka cirifka ah ee ka dhashay Felis Catus, oo lagu daray xidhiidhka ninka, ayaa sababay isbeddello dhowr ah oo ku saabsan genome-yada noocyadan hoose. Dalku waa mid ka mid ah sababaha ugu waaweyn ee tan. Ka dib oo dhan, waxay ahayd halkaas in bisadaha ay noqdeen saaxiibo wanaagsan oo aad u jecel bini'aadamka - dhinacyo aan ka mid ahayn habdhaqanka bisadaha waaweyn. Laakiin kuwani maaha kala duwanaanshaha dabeecadda oo keliya.

>
• Dagaallada bisadaha guriga iyo dabeecadda duurjoogta ah ayaa aad u yar; Xoolaha gurigu waxay quudiyaan quudka iyo cuntooyinka fudud;
• Dheer: halka bisaduhu u dhexeeyaan 25 ilaa 30 cm, shabeelku wuxuu gaaraa ilaa laba mitir; Libaaxyada iyo Shabeelku isku awood uma laha inay gariiraan larynx-ka. Dhanka kale, bisadaha gurigu ma kori karaan;
• Bisadaha waaweyn sidoo kale ma "ruujiyaan rootiga". Habkan kalgacalka loo muujiyo waa mid u gaar ah bisadaha wuxuuna ka bilaabmaa bisad ahaan.

Kobcinta bisadaha ayaa sharraxaysa isku ekaanshaha iyaga iyo shabeelka

Taariikhda felines wali lama hubo, sida diiwaanadu aad bay u yar yihiin. Laakiin awoowaha bisadaha ugu caansan waa Pseudaelurus, oo ka soo jeeda Aasiya in ka badan toban milyan oo sano ka hor. Laga soo bilaabo, noocyo cusub ayaa ka soo baxayay. Midka ugu horreeya wuxuu ahaa Panthera, oo u dhowlibaax iyo shabeel. Way waaweynaayeen oo waxay soo muuqdeen toban milyan oo sano ka hor, marka lagu daro caadooyinka duurjoogta ah. Kadib waxaa yimid Pardofelis kii yaraa. Ku xiga waxa uu ahaa Caracal, kaas oo tagay qaarada Afrika, waxaa ku xigay Leopardus- labadooduba way sii yaraanayeen oo way sii yaraanayeen.

Ka dib, Lynx (lynxes caan ah) ayaa ka soo muuqday Aasiya. Kadib Puma iyo Acinonyx, kuwaas oo ku faafay qaarado badan (oo ay ku jiraan Koonfurta Ameerika), oo ay ku xigto Prionailurus, oo ku hadhay Aasiya 6.2 milyan oo sano. Ugu dambeyntii, Felis (kuwa ugu dhow bisadaha guriga) waxay si wadajir ah ula muuqdaan Felis Silvestris, in ka badan saddex milyan oo sano ka hor. Xataa Bengal, oo ah nooc bisad ah oo u eg jaguar, waa natiijada ka gudubka u dhexeeya bisadaha guriga iyo bisadaha duurjoogta ah. Horumar kasta, felines ayaa lumiyay cabbirka, taas oo sahlaysa in la guursado dadka.

Guryaha bisadaha ayaa ka caawiyay inay ka soocaan bisadaha waaweyn

Inta lagu jiro tobanka milyan ee sano ee koritaanka bisadaha. Qaar ka mid ah noocyada dhogorta ayaa xiriir la yeeshay awoowayaasheen, kuwaas oo mar hore isku quudin jiray hadhuudh iyo shaciir. Beeritaankan ayaa soo jiitay dhowr jiir, kuwaas oo si dabiici ah u ugaadhsada bisadaha, kuwaas oo bilaabay in ay degaan meelahaas si ay ugaarsadaan. Halkaa waxa ka bilaabmay xidhiidh uu la yeeshay nin, kaas oo beddelkiisa cunto siiyey bisadaha si ay ugaarsadaan cayayaanka wasakhaysan dalagga. Tan iyo markaas, waxay ahaayeenla dhaqdo iyo dhaqankani wuxuu ku faafay adduunka oo dhan iyada oo loo marayo korsashada bisadaha. Si kastaba ha ahaatee, weli waxaa jira bisadaha waaweyn ee adduunka oo dhan iyo bisadaha duurjoogta ah ee Brazil.

>