Di nav cûrbecûr nexweşiyên neurolojîk de ku dikarin li kûçikan bandor bikin, yek ji wan ên herî metirsîdar sendroma vestibular a canine ye. Nexweşiya ku di du kategoriyan de tê dabeş kirin, bandorê li pergala vestibular a heywanê dike, ku ji bo domandina hevsengiya hevalê we û rêgeziya cîhê pêdivî ye. Ji ber vê yekê, girîng e ku hûn bizanin ka meriv çawa nîşanên vê patholojiyê nas bike, sedemên sereke û meriv wê çawa derman bike. Ji bo ku em hinekî di derbarê sendroma vestibular a di kûçikan de fêm bikin, me bi neurologê veterîner Magda Medeiros û profesorê Fîzolojiyê li Zanîngeha Federal a Gundî ya Rio de Janeiro (UFRRJ) re hevpeyivîn kir. Binêrin ka wê li ser nexweşiyê li jêr çi rave kiriye!

Sendroma vestibular a canine çi ye?

Magda Medeiros: Nexweşiya vestibular di kûçikan de komek nîşaneyên klînîkî ye ku ji hêla birîna kaniyan ve têne çêkirin. Amûra vestibular, nerva vestibulocochlear an jî navokên vestibular û girêdanên wan, ku strukturên ji tevgera laş û parastina hevsengiya heywanan berpirsiyar in. Di vê wateyê de, nexweşî dikare bi sê awayan were dabeş kirin: sendroma vestibular a navendî, sendroma vestibular a periferîkî an sendroma vestibular a idiopathîk a canine. Di ya yekem de, eslê nexweşiyê di pergala nerva navendî de ye, ku li wir navokên vestibular û têkiliyên wan bi deverên cûda yên mêjî re hene. Di ya duyemîn de, nexweşî di pergala nerva periferîkî de, ango di nav de, dest pê dikenerva vestibular an jî di guhê hundurê heywanê de. Jixwe di ya sêyem de ne pêkan e ku sedema nexweşiyê were naskirin û nîşanên zû pêşde diçin.

Nexweşiya vestibular di kûçikan de çawa çêdibe?

MM: Sendroma nexweşiya vestibular a canine dikare ji ber çend sedeman çêbibe ku li gorî jêdera nexweşiyê diguhere. Dema ku dor tê ser sendroma vestibular ya periferîkî, mînakî, otitis, travmaya guhê hundur, hîpotyroidîzm, tumora guh an nerva vestibular sedemên herî gelemperî ne. Ji hêla din ve, dibe ku sedemên sendroma vestibular a navendî bi qezayên damarî, pêvajoyên înflamatuar û enfeksiyonê, birîna mêjî ya trawmatîk û kêmbûna thiamine ve girêdayî be. Di rewşa sendroma vestibular a kenîn a idiopathîk de, rewş sedemek diyarkirî nîne û bi gelemperî di kûçikên pîr de pirtir e.

Nîşeyên sereke yên sendroma vestibular a kaniyê çi ne?

MM : Nîşaneyên klînîkî yên herî gelemperî yên sendroma vestibular di kûçikan de ev in:

- Serî xwar;

- nebûna hevrêziya motorê;

- windabûna hevsengiyê;

- Strabismus;

- Nystagmus (livîna bêxwedî ya çavan ku dibe sedem ku çav bi lez û bez ji aliyek ber bi aliyekê ve biçe, vertîkal an horizontî an jî bi dorê;

- Ketina ji nişka ve. ;

- Dizivirin û dizivirin.

Nîşan bi gelemperî li gorî sedemê cûda derdikevin.ya nexweşiyê. Mînakî, sendroma vestibular a kaniyê ku ji hêla otitis ve hatî çêkirin, wêneyên tiliya serê xwe pêşkêşî dike, ku dibe ku berbi nekoordînasyon û ketina heywanê ve bibe an jî nebe. Di sendroma vestibular a idiopathîk a canine de, nîşanên pir caran yek in, lê bi tundî. Di rewşa nexweşiya vestibular a kûçikan de ku ji hêla hîpotyroidîzmê ve hatî çêkirin, kûçik li gorî pêşkeftina nexweşiyê hêdî hêdî û pêşkeftî nîşanan nîşan dide.

Çawa sendroma vestibular a kanînê tê teşhîs kirin?

MM: Teşhîsa sendroma vestibular a canine bi nirxandina dîroka heywanê tê çêkirin. Di vê rewşê de, îhtîmala trawmayê, asta nîşanan, hebûna nîşanên klînîkî yên din, temenê heywanê û karanîna dermanan têne lêkolîn kirin. Muayeneyên fizîkî têne kirin da ku pirsgirêkên din, wekî tansiyona bilind û êş, otoskopî (muayenekirina guh) û muayeneya norolojîk derxin holê. Hin îmtîhanên temamker, wek wênekirina dengê tîmpanîk û mêjî, jî dikarin beşdarî tespîtkirina rast a rewşê bibin. Digel vê yekê, pispor dibe ku jimareyek xwîna tevahî ya heywanê jî hewce bike. Di rewşa gumanbar a tumorê de, rontgena sîng û ultrasonografiya zik jî pêdivî ye.

Sendroma vestibular a canine: meriv wê çawa derman bike?

MM: Dermankirina sendroma vestibular a kanînê bi eslê xwe ve girêdayî ye.nexweşî û heta şert û mercên tenduristiyê yên heywanan. Ger sedem otitis be, dermankirin li ser bingeha karanîna antîbiyotîk û antî-înflamatuaran e. Di rewşên sindroma vestibular a idiopathic de, karanîna antîbiyotîk nayê destnîşan kirin. Di vê rewşê de, hin dermanên ku ji bo dermankirina labyrinthitis di mirovan de têne bikar anîn têne pêşniyar kirin, lê hîn jî lêkolînên zanistî yên ku bandora wan îsbat dikin tune ne. Ji ber vê yekê, girîng e ku di her nîşanek nexweşiyê de mamoste bi veterînerek neurologist re bişêwire. Di qonaxa başbûnê de, ger berdewamiya nîşanan an encamên nexweşiyê hebe, fîzyoterapî û akupunktur dikarin di başbûna heywanê de bibin alîkar.