કેનાઇન બોટ્યુલિઝમ એ એક દુર્લભ ન્યુરોલોજીકલ રોગ છે જે કૂતરાના સ્વાસ્થ્ય સાથે ગંભીર ચેડા કરી શકે છે. પ્રાણીઓ મુખ્યત્વે સડી ગયેલા શબ, બગડેલા ખોરાક, કાચું માંસ અથવા બચેલા ખોરાક સાથેનો કચરો લેવાથી ચેપ લાગે છે. પેરિફેરલ નર્વસ સિસ્ટમ અસરગ્રસ્ત છે અને નીચલા મોટર ન્યુરોન લકવોનું કારણ બની શકે છે. કેનાઇન બોટ્યુલિઝમ એ કૂતરાઓમાં ખૂબ જ ગંભીર પ્રકારનું ફૂડ પોઇઝનિંગ છે જેની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો મૃત્યુ થઈ શકે છે. કૂતરાઓમાં આ રોગ કેવી રીતે વિકસે છે અને તે કૂતરાઓને કયા જોખમો આપે છે તે વધુ સારી રીતે સમજવા માટે, અમે તમને તેના વિશે જાણવાની જરૂર છે તે બધું સાથેનો એક લેખ તૈયાર કર્યો છે.

શ્વાનમાં બોટ્યુલિઝમ શું છે?

બોટ્યુલિઝમ શ્વાનમાં બેક્ટેરિયા ક્લોસ્ટ્રિડિયમ બોટ્યુલિનમ ના ઝેરને કારણે થાય છે. તે એક એનારોબિક સૂક્ષ્મ જીવો છે (જીવવા માટે ઓક્સિજનની જરૂર નથી), સેપ્રોફાઇટ (કાર્બનિક પદાર્થોના વિઘટન પર ખોરાક લે છે) અને જેનું કુદરતી નિવાસસ્થાન જમીન છે, પરંતુ તે દરિયાઈ કાંપમાં પણ મળી શકે છે. બેક્ટેરિયમ સાત પ્રકારના બોટ્યુલિનમ ટોક્સિન ઉત્પન્ન કરે છે, જેને A થી G નામ આપવામાં આવ્યું છે. મનુષ્યોમાં, A, B અને E સૌથી સામાન્ય છે. કૂતરાઓમાં, બોટ્યુલિઝમ ટોક્સિન પ્રકાર સીને કારણે થાય છે.

બોટ્યુલિઝમ: શ્વાન ખોરાક દ્વારા રોગને સંક્રમિત કરે છે

શ્વાનમાં બોટ્યુલિઝમ માટે જવાબદાર ઝેર પ્રાણીઓના શબના વિઘટનમાં હાજર હોઈ શકે છે.જ્યારે કૂતરો દૂષિત શબને ખવડાવે છે, ત્યારે તે ચેપ લાગે છે. કેનાઇન બોટ્યુલિઝમને સંકોચવાની આ સૌથી સામાન્ય રીત છે, પરંતુ કાચા માંસ અને દૂષિત ખોરાકના ભંગાર ખાવાથી પણ ચેપ લાગી શકે છે. આ એક રોગ છે જે કોઈપણ કૂતરાને અસર કરી શકે છે, વય, જાતિ અથવા લિંગને ધ્યાનમાં લીધા વિના. જો કે, થોડું ધ્યાન આપવું જરૂરી છે, કારણ કે સગર્ભા સ્ત્રીઓના કિસ્સામાં, બોટ્યુલિઝમ ગર્ભપાત અથવા ગર્ભના ખોડખાંપણનું કારણ બની શકે છે, જો કે તે દુર્લભ છે.

શ્વાનમાં બોટ્યુલિઝમ: શરીરમાં ચેપ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે ?

શ્વાનમાં બોટ્યુલિઝમ વિકાસની સમગ્ર પ્રક્રિયાને સમજવા માટે, કેનાઇન શરીરરચના વિશે થોડું સમજવું જરૂરી છે. શરૂઆતમાં, ઝેર પેટ અને નાના આંતરડામાંથી શોષાય છે. તે પછી લોહીના પ્રવાહમાં આવે છે અને સમગ્ર શરીરમાં વિતરિત થાય છે. તે ચેતાસ્નાયુ જંકશન સુધી પહોંચે છે, જે મોટર ચેતાકોષના અંત અને સ્નાયુ ફાઇબર વચ્ચેના સિનેપ્સનો વિસ્તાર છે. ચેતા અને સ્નાયુઓ વચ્ચેના આ સંચારમાં જ સ્નાયુ સંકોચન થાય છે અને તે બરાબર આ જ સ્થાને કેનાઇન બોટ્યુલિઝમ ટોક્સિન કાર્ય કરશે.

એન્ડોસાયટોસિસ દ્વારા ઝેર ચેતાસ્નાયુ જંકશનના પટલ સાથે જોડાય છે અને બહાર નીકળતા અટકાવે છે. એસિટિલકોલાઇનનું. એસિટિલકોલાઇન એક ચેતાપ્રેષક છે - એટલે કે ચેતાકોષો દ્વારા ઉત્પાદિત રાસાયણિક પદાર્થ જે સમગ્ર શરીરમાં સંદેશા મોકલે છે - જે કૂતરાઓની યાદશક્તિ સાથે સંબંધિત છે,શીખવું અને સ્નાયુઓની હિલચાલ.

જ્યારે કૂતરાઓમાં બોટ્યુલિઝમ પદાર્થ પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે તે ચેતાકોષ અને સ્નાયુ વચ્ચેના જોડાણ પર એસીટીલ્કોલાઇનને મુક્ત થવાથી અટકાવે છે, જેના કારણે સંચાર ભંગાણ થાય છે. એસીટીલ્કોલાઇન મુક્ત ન થવાથી, સ્નાયુ સંકોચનની હિલચાલ થતી નથી, પરિણામે લકવો થાય છે. કારણ કે તે એક પ્રગતિશીલ અને ચડતો લકવો છે, તે પેલ્વિક અંગોથી શરૂ થાય છે અને આગળના અંગો સુધી વિસ્તરે છે. તે ક્રેનિયલ અને સ્પાઇનલ ચેતા સુધી પણ પહોંચી શકે છે.

શ્વાનમાં બોટ્યુલિઝમના લક્ષણો શું છે?

ચેપ અને દેખાવ વચ્ચેનો સમય પ્રથમ લક્ષણો છ દિવસ કરતાં ઓછા છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ક્લિનિકલ સંકેતો પ્રથમ 24 કલાકમાં દેખાય છે. દરેક લક્ષણની તીવ્રતા વેરિયેબલ હોય છે, જે કૂતરા દ્વારા પીવામાં આવેલા ઝેરની માત્રા પર આધાર રાખે છે. બોટ્યુલિઝમ ધરાવતા કૂતરામાં સૌથી સામાન્ય લક્ષણો છે:

• સ્નાયુ લકવો: થાય છે કારણ કે એસીટીલ્કોલાઇન છોડવાનું બંધ કરે છે, જેના કારણે સ્નાયુ સંકોચન ચળવળ માટે ઉત્તેજનાનો અભાવ થાય છે.

• નબળાઈ અને સ્નાયુ ટોનનું નુકશાન: સ્નાયુનો સ્વર એ થોડો અને કાયમી તણાવ છે જે સ્નાયુઓ બંધ થઈ જાય છે. બોટ્યુલિઝમમાં, કૂતરો ટોનસની શક્તિ ગુમાવે છે. અતિશય નબળાઈ કૂતરાને ઊભા રહેવાનું મુશ્કેલ બનાવે છે. તેથી, તે ડેક્યુબિટસમાં રહે છે - એટલે કે, સૂવું.

• મેગાએસોફેગસ: અન્નનળી એ અંગ છેપેટમાં ખોરાક લઈ જવા માટે જવાબદાર. કેનાઇન મેગાસોફેગસ ત્યારે થાય છે જ્યારે ન્યુરોમોટર ડિસફંક્શન હોય છે જે ફેલાવવાનું કારણ બને છે, પેરીસ્ટાલ્ટિક હલનચલન મુશ્કેલ બનાવે છે. આ સાથે, કૂતરો રિગર્ગિટેશન રજૂ કરે છે. બોટ્યુલિઝમમાં, મેગાસોફેગસ ગૌણ પ્રકારનું છે.

• ચહેરા, જડબા અને ગળાના સ્નાયુઓમાં નબળાઈ: જ્યારે લકવો આ પ્રદેશોની ચેતાને અસર કરે છે, ત્યારે તેમના સ્નાયુઓને પણ અસર થાય છે, જેના કારણે વધુ પડતી લાળ નીકળે છે ( sialorrhea), ગળવામાં મુશ્કેલી, ખાવામાં મુશ્કેલી, અને પોપચાંની રીફ્લેક્સમાં ઘટાડો.

• હાયપોરેફ્લેક્સિયા: ઘટાડો અથવા નબળા રીફ્લેક્સ.

<8 કબજિયાત અને પેશાબની જાળવણી

• ડાયાફ્રેમ લકવો: પેરેસીસ (ઘટેલી હલનચલન) સાથે શરૂ થઈ શકે છે અને લકવો તરફ પ્રગતિ કરી શકે છે (સંપૂર્ણ ગેરહાજરી ચળવળ). આ રોગનું સૌથી ગંભીર પરિણામ છે. ડાયાફ્રેમ એ શ્વાસની પ્રક્રિયામાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્નાયુઓમાંનું એક છે. જો લકવાગ્રસ્ત હોય, તો શ્વસન બંધ છે જે મૃત્યુ તરફ દોરી શકે છે.

કેનાઇન બોટ્યુલિઝમનું નિદાન કેવી રીતે થાય છે?

કૂતરાઓમાં બોટ્યુલિઝમનું નિદાન કરવું ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. કારણ કે આ રોગ બેક્ટેરિયા દ્વારા પ્રસારિત થતો નથી, પરંતુ ઝેર દ્વારા, તેને નમૂનામાં શોધવાનું વધુ જટિલ છે. નિદાન મુખ્યત્વે લક્ષણોના પૃથ્થકરણ અને પ્રાણીના ઇન્જેશનના ઇતિહાસ દ્વારા કરવામાં આવે છે.શબ, કેનાઇન બોટ્યુલિઝમની પુષ્ટિ સીરમ, મળ અથવા ઉલટીમાં ઝેર શોધવા માટે પ્રયોગશાળા પરીક્ષણો દ્વારા કરવામાં આવે છે અથવા ઇન્જેસ્ટ ખોરાકમાં ઝેરની પુષ્ટિ થાય છે. જો રોગ પહેલાથી જ કેનાઇન મેગાસોફેગસ અને પેશાબ અથવા શ્વસન ચેપ જેવી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે, તો વધુ ચોક્કસ પરીક્ષાઓ કરવા માટે શક્ય તેટલી વહેલી તકે મદદ લેવી જરૂરી છે, જેમ કે રેડિયોગ્રાફ્સ.

શ્વાનમાં બોટ્યુલિઝમ: સહાયક સારવાર સૌથી યોગ્ય

નિદાનની પુષ્ટિ થયા પછી, ઘણા માલિકો ટૂંક સમયમાં જ આશ્ચર્ય કરે છે કે કૂતરાઓમાં બોટ્યુલિઝમની સારવાર કેવી રીતે કરવી, પરંતુ સત્ય એ છે કે આ રોગની કોઈ ચોક્કસ સારવાર નથી. સામાન્ય રીતે, લક્ષણોને નિયંત્રિત કરવા માટે સહાયક સારવાર હાથ ધરવી શ્રેષ્ઠ છે, જે કૂતરાને વધુ ઝડપથી પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરે છે.

જો ઝેરનું ઇન્જેશન તાજેતરમાં થયું હોય, તો સારવારના ભાગ રૂપે ગેસ્ટ્રિક લેવેજ કરી શકાય છે. જો રોગ શરૂઆતમાં હોય, તો રેચકનું સંચાલન કરવું પણ શક્ય છે, જે શોષી ન હોય તેવા ઝેરને દૂર કરવામાં મદદ કરશે. તે નોંધવું પણ યોગ્ય છે કે એન્ટીબાયોટીક્સનો ઉપયોગ પશુચિકિત્સક દ્વારા સૂચવવામાં આવી શકે છે, કારણ કે તેઓ કૂતરાઓમાં બોટ્યુલિઝમ માટેના ઉપાય તરીકે સેવા આપે છે. વધુમાં, પ્રાણીને પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરવા માટે મેન્યુઅલ મૂત્રાશયનું સંકોચન કરવું જરૂરી છે.

કેનાઇન બોટ્યુલિઝમથી પીડિત કુરકુરિયુંની કાળજી લેવી પણ આ પ્રક્રિયામાં જરૂરી છે. શરૂઆત માટે, તે છેતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે કૂતરો જે લાંબા સમય સુધી નીચે રહે છે તે ગાદીવાળી જગ્યાએ હોય. શ્વસન ચેપને ટાળવા માટે તેને ડેક્યુબિટસના ફેરફારની પણ જરૂર છે, એટલે કે, સૂતી વખતે તેની સ્થિતિમાં ફેરફાર. હલનચલનની પુનઃપ્રાપ્તિમાં મદદ કરવા માટે, ફિઝીયોથેરાપી ખૂબ જ સૂચવવામાં આવે છે, અને આ સમયગાળા દરમિયાન શિક્ષકે દર્દીને ખોરાક સાથે મદદ કરવી જોઈએ. તે યાદ રાખવું યોગ્ય છે કે ચેતાકોષના અંતને સમગ્ર સારવાર દરમિયાન ફરીથી ઉત્પન્ન કરવાની જરૂર છે અને આ ધીમે ધીમે થાય છે.

જો સારવાર યોગ્ય રીતે કરવામાં આવે તો કૂતરાને સંપૂર્ણ સ્વસ્થ થવામાં એક થી ત્રણ અઠવાડિયાનો સમય લાગી શકે છે. કૂતરાઓમાં બોટ્યુલિઝમ સિક્વેલા છોડતું નથી, પરંતુ કૂતરો રોગપ્રતિકારક નથી. તેથી, તમારા કૂતરાને એવા સ્થળોએ ચાલવા દેવાનું ટાળો જ્યાં પ્રાણીઓના શબ હોય અને કાચો ખોરાક ખાવાનું ટાળો.