ئىتنىڭ بۇرۇتى نېمە؟ ئىتلاردىكى تەۋرىنىشنىڭ ھەممىسىنى ئۆگىنىۋېلىڭ
مەزمۇن جەدۋىلى
مۈشۈكلەرگە ئوخشاش ئىتلارنىڭ بۇرۇتلىرى بارلىقىنى بىلەمسىز؟ بۇ كىچىك تۈكلەر ئادەتتە ئىتنىڭ ئۇۋىسىغا يېقىن بولۇپ ، ئىلمىي ھالدا vibrissae دەپ ئاتىلىدۇ. قارىماققا ئانچە كۆپ ئىشلىتىلمىگەندەك قىلسىمۇ ، شۇنى ئېسىمىزدە تۇتۇشىمىز كېرەككى ، ھايۋاننىڭ تېنىدە بار بولغان ھەممە نەرسىنىڭ فۇنكسىيەسى بار ، ئىتنىڭ بۇرۇتى بىلەن بۇ ئوخشىمايدۇ. ئەمما ئۇنداقتا ئىتنىڭ بۇرۇتى نېمە؟ ئۇنى كېسىۋېتەلەمسىز ياكى تۆت پۇتلۇق دوستىڭىزغا زىيان يەتكۈزەمدۇ؟ بۇرۇتلۇق ئىتقا قانداق كۆڭۈل بۆلۈش كېرەك؟ گۇماندىن ساقلىنىش ئۈچۈن ، بىز تۆۋەندە بۇ سوئاللارنىڭ ھەممىسىگە جاۋاب بەردۇق!
ئىتنىڭ پىچىرلىشى دېگەن نېمە؟ ئۇلار چاچ يىلتىزىدىن پەيدا بولۇپ ، كۈچۈكنىڭ ئەتراپىدىكى دۇنيانى چۈشىنىشىگە ياردەم بېرىدىغان بىر قانچە نېرۋا ئۇچى بار. ھەممەيلەنگە ئايان بولغىنى شۇكى ، تەۋرىنىش ئىتنىڭ بۇرۇتىدىن ھالقىپ كەتكەن. ئەمەلىيەتتە ، ھەر بىر كۈچۈكنىڭ باشقا سىپتا تۈكلىرى يۈزىگە چېچىلىپ كەتكەن بولۇپ ، بۇمۇ مۇھىتتىكى تەۋرىنىشنى بايقاشقا ياردەم بېرىدۇ. تۆۋەندە باشقا كانىلار تەۋرىنىشنىڭ قەيەرگە جايلاشقانلىقىنى كۆرۈڭ: - تەجرىبىخانا تەۋرىنىشى: كالپۇك رايونىغا جايلاشقان ؛
- ئادەتتىن تاشقىرى تەۋرىنىش: كۆزنىڭ ئۈستىگە جايلاشقان ، خۇددى قاشتەك.
- ئارىلىقتىكى تەۋرىنىش: ئېڭەكنىڭ ئاستىغا جايلاشقان ، «ساقال» غا ئوخشايدۇ ؛
- ماڭلاي تەۋرىنىش:ئىتنىڭ ئېڭىكى ؛
- زىگوماتىك تەۋرىنىش: ئىتلارنىڭ مەڭزىگە جايلاشقان.
vibrissae تاكتىكا قوبۇللىغۇچ رولىنى ئوينايدۇ ۋە ئەرمەك ھايۋانلارنىڭ بەدىنىدىكى سەزگۈ ئىقتىدارىنى ئورۇندايدۇ. ھەر بىر تەۋرىنىشنىڭ ئۇچىدا نېرۋا ئۇچى بىلەن تولغان تۈك خالتىسى بار بولۇپ ، بۇ مۇھىتنىڭ تەۋرىنىشىنى بايقاشقا ياردەم بېرىدۇ ، بۇ كۈچۈكنىڭ كەڭ بوشلۇق ئۇقۇمى بار. ئەمەلىيەتتە ، نېمە ئىش يۈز بېرىدۇ ، ئىتنىڭ بۇرۇتىدىكى تەۋرىنىش سىرتقى غىدىقلىنىشنى قوبۇل قىلغاندا ، مەسىلەن ، بۇرۇت بىر يەرگە تەگكەنگە ئوخشاش ، سەزگۈ نېرۋىلىرى بۇ تەۋرىنىشنى بايقىيالايدۇ ۋە ئۇچۇرلارنى مېڭىگە ئەۋەتىدۇ ، بۇ يېشىشكە مەسئۇل. ۋە ئىنكاس قايتۇرۇش. بۇ مېخانىزم سەۋەبىدىن ، تەۋرىنىش «ئانتېننا» غا ئوخشايدۇ ، بۇ ئىتنىڭ ئۆزىنى تېخىمۇ ياخشى تېپىشىغا ياردەم بېرىدۇ. مۇھىتنىڭ تەۋرىنىشىنى بايقاش ئارقىلىق ، ئىتنىڭ بۇرۇتلىرى بوشلۇقنىڭ چوڭ-كىچىكلىكىنى ، ھەتتا يېقىن ئەتراپتىكى جىسىملارنىڭ ئورنىنى ھېس قىلالايدۇ. بۇ يەنە ھايۋاننىڭ ئارىلىقنى ئۆلچەپ ، ھاۋا ئېقىمىنى ھېس قىلالايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا ، بەزى تەۋرىنىشلەر ئالاھىدە ئىقتىدارلارنى ئورۇندايدۇ ، مەسىلەن ئىتنىڭ كۆزىنى قوغداشقا مەسئۇل دەرىجىدىن تاشقىرى تەۋرىنىش ۋە ئەرمەك ھايۋانلارنىڭ «قارىغۇ يېرى» دە ھەرىكەت قىلىدىغان ئېڭەك تەۋرىنىشى.
بۇ «قارىغۇ جاي» ئۆز نۆۋىتىدە يەنە ھايۋاننىڭ بېشىنىڭ ئاستىدا.بۇنى كۆرەلەيدىغان ئەھۋال بىز كۈچۈكنىڭ ئالدىغا بىر داۋالاشنى قويغاندا ، ئۇ ئۇنىڭغا پەرۋا قىلمايدىغاندەك قىلىدۇ. شۇنداق ، ھەقىقەت شۇكى ، ئۇ ھەتتا ئۇششاق-چۈششەك يېمەكلىكلەرنىمۇ كۆرمىگەن ، شۇڭلاشقا ئۇ ئۇنى تۇتۇشقا يېقىنلاشمىغان! بۇ قارىغۇ داغ كەمچىلىككە ئايلىنىپ قالماسلىقى ئۈچۈن ، ئېڭەككە جايلاشقان تەۋرىنىش تۇيغۇنى ياخشىلاشقا ياردەم بېرىدۇ.
بۇرۇتلۇق ئىت: تەۋرىنىش پەيدا بولغاندا. ھايۋاننىڭ تېنى؟
بالاغەتكە يەتكەندىلا بۇ يۈز چېچىغا ئېرىشكەن ئىنسانلارغا ئوخشىمايدىغىنى ، ئىتنىڭ بۇرۇتى ئۇ يەنىلا كۈچۈك بولغاندا پەيدا بولىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە تۇنجى بولۇپ تەرەققىي قىلغان تۈكلەرنىڭ بىرى. بۇنىڭ سەۋەبى ناھايىتى ئاددىي: كانىلارنىڭ كۆرۈش قۇۋۋىتى بىر قەدەر چەكلىك بولغانلىقتىن ، تەۋرىنىشتە بار بولغان سىپتا قوبۇللىغۇچ ئىتنىڭ مۇھىتقا زىيان يەتكۈزمەي تۇرۇپ ئىزدىنىشىدە ئىنتايىن مۇھىم. ئۇنداقتا دوستىڭىزنىڭ ھاياتىنىڭ ئالدىنقى بىر نەچچە ھەپتىسىدە بۇرۇتنىڭ تەرەققىي قىلىشى ناھايىتى ئەقىلگە مۇۋاپىق ، شۇنداقمۇ؟ نېمىلا دېگەن بىلەن ، دۇنيانى بىخەتەر «بىلىش» ئۈچۈن ، كۈچۈكلەر بالدۇرراق تەۋرىنىشكە موھتاج.
ئىتنىڭ بۇرۇتىنى كېسىۋالامسىز؟
نۇرغۇن كىشىلەر ئىتنىڭ بۇرۇتىنىڭ ئارقىسىدىكى پايدىلىقلىقىنى چۈشەنمىگەچكە ، بەزى يېتەكلىگۈچىلەر بۇ رايوننى كېسىپ ، ھايۋاننى ئېستېتىك گۈزەل قىلىش ئادىتىنى ھازىرلىغان - ئاساسلىقى مۇسابىقە ۋە كۆرگەزمىگە قاتنىشىش. قانداقلا بولمىسۇن ، بۇ بىر چوڭ ئىشخاتالىق. سىز ئىتنىڭ بۇرۇتىنى كېسىپ تاشلىيالمايسىز ، چۈنكى ئۇ ئاخىرىدا ئىتنىڭ نەرسىلەرگە بولغان تونۇشىنى تورمۇزلاپ ، ئۇنى ماغدۇرسىزلاندۇرىدۇ. يۇقىرىدا دېيىلگەندەك ، ئىتنىڭ بۇرۇتى كانىلار بوشلۇق ئۇقۇمىدىكى مۇھىم ئەزا. ئۇنى كېسىش ئارقىلىق ، ھايۋانلار بۇ تۇيغۇنى بىر مەزگىل يوقىتىدۇ ، تاكى پىچىرلار قايتا ئۆسمىگۈچە. ئۇنىڭدىن باشقا ، كېسىش ھەمىشە سەزگۈسىنىڭ تۆۋەنلىشىدىن قورقىدىغان ئىتلارغا نىسبەتەن قولايسىز جەريان.
ئىتنىڭ بۇرۇتى تەبىئىي تۆكۈش جەريانىنى باشتىن كەچۈرىدۇ
ئىتلار چېچىنى چۈشۈرگەنگە ئوخشاش ، ئىتنىڭ بۇرۇتىمۇ بۇ جەرياننىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە چۈشۈپ كېتىدۇ. بۇ ئادەتتە يېتەكلىگۈچىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتمايدىغان بىر ئىش ، چۈنكى يۈز چاچلىرى چۈشۈپ كەتكەندىن كېيىن تېز ئۆسىدۇ. بۇ دائىم ئىتنىڭ بەدىنىنىڭ تەبىئىي ھالىتى ، ئەمما تۆت پۇتلۇق دوستىڭىزنىڭ ھەرىكىتىدىكى ئۆزگىرىشلەردىن خەۋەردار بولۇش تولىمۇ مۇھىم. بۇرۇتنىڭ يىقىلىشى باشقا ئالامەتلەر بىلەن بىللە بولغاندا ، مەسىلەن ، بىپەرۋالىق ۋە ئىشتىھا تۇتۇلۇش ، بۇ ئىتنىڭ سالامەتلىكىدە خاتالىق بارلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. بۇنداق ئەھۋالدا ، ئىككىلەنمەستىن مال دوختۇرىغا زاكاس قىلىشنى زاكاز قىلىڭ.
بۇ مېخانىزم سەۋەبىدىن ، تەۋرىنىش «ئانتېننا» غا ئوخشايدۇ ، بۇ ئىتنىڭ ئۆزىنى تېخىمۇ ياخشى تېپىشىغا ياردەم بېرىدۇ. مۇھىتنىڭ تەۋرىنىشىنى بايقاش ئارقىلىق ، ئىتنىڭ بۇرۇتلىرى بوشلۇقنىڭ چوڭ-كىچىكلىكىنى ، ھەتتا يېقىن ئەتراپتىكى جىسىملارنىڭ ئورنىنى ھېس قىلالايدۇ. بۇ يەنە ھايۋاننىڭ ئارىلىقنى ئۆلچەپ ، ھاۋا ئېقىمىنى ھېس قىلالايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا ، بەزى تەۋرىنىشلەر ئالاھىدە ئىقتىدارلارنى ئورۇندايدۇ ، مەسىلەن ئىتنىڭ كۆزىنى قوغداشقا مەسئۇل دەرىجىدىن تاشقىرى تەۋرىنىش ۋە ئەرمەك ھايۋانلارنىڭ «قارىغۇ يېرى» دە ھەرىكەت قىلىدىغان ئېڭەك تەۋرىنىشى.
بۇ «قارىغۇ جاي» ئۆز نۆۋىتىدە يەنە ھايۋاننىڭ بېشىنىڭ ئاستىدا.بۇنى كۆرەلەيدىغان ئەھۋال بىز كۈچۈكنىڭ ئالدىغا بىر داۋالاشنى قويغاندا ، ئۇ ئۇنىڭغا پەرۋا قىلمايدىغاندەك قىلىدۇ. شۇنداق ، ھەقىقەت شۇكى ، ئۇ ھەتتا ئۇششاق-چۈششەك يېمەكلىكلەرنىمۇ كۆرمىگەن ، شۇڭلاشقا ئۇ ئۇنى تۇتۇشقا يېقىنلاشمىغان! بۇ قارىغۇ داغ كەمچىلىككە ئايلىنىپ قالماسلىقى ئۈچۈن ، ئېڭەككە جايلاشقان تەۋرىنىش تۇيغۇنى ياخشىلاشقا ياردەم بېرىدۇ.
بۇرۇتلۇق ئىت: تەۋرىنىش پەيدا بولغاندا. ھايۋاننىڭ تېنى؟
بالاغەتكە يەتكەندىلا بۇ يۈز چېچىغا ئېرىشكەن ئىنسانلارغا ئوخشىمايدىغىنى ، ئىتنىڭ بۇرۇتى ئۇ يەنىلا كۈچۈك بولغاندا پەيدا بولىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە تۇنجى بولۇپ تەرەققىي قىلغان تۈكلەرنىڭ بىرى. بۇنىڭ سەۋەبى ناھايىتى ئاددىي: كانىلارنىڭ كۆرۈش قۇۋۋىتى بىر قەدەر چەكلىك بولغانلىقتىن ، تەۋرىنىشتە بار بولغان سىپتا قوبۇللىغۇچ ئىتنىڭ مۇھىتقا زىيان يەتكۈزمەي تۇرۇپ ئىزدىنىشىدە ئىنتايىن مۇھىم. ئۇنداقتا دوستىڭىزنىڭ ھاياتىنىڭ ئالدىنقى بىر نەچچە ھەپتىسىدە بۇرۇتنىڭ تەرەققىي قىلىشى ناھايىتى ئەقىلگە مۇۋاپىق ، شۇنداقمۇ؟ نېمىلا دېگەن بىلەن ، دۇنيانى بىخەتەر «بىلىش» ئۈچۈن ، كۈچۈكلەر بالدۇرراق تەۋرىنىشكە موھتاج.
ئىتنىڭ بۇرۇتىنى كېسىۋالامسىز؟
نۇرغۇن كىشىلەر ئىتنىڭ بۇرۇتىنىڭ ئارقىسىدىكى پايدىلىقلىقىنى چۈشەنمىگەچكە ، بەزى يېتەكلىگۈچىلەر بۇ رايوننى كېسىپ ، ھايۋاننى ئېستېتىك گۈزەل قىلىش ئادىتىنى ھازىرلىغان - ئاساسلىقى مۇسابىقە ۋە كۆرگەزمىگە قاتنىشىش. قانداقلا بولمىسۇن ، بۇ بىر چوڭ ئىشخاتالىق. سىز ئىتنىڭ بۇرۇتىنى كېسىپ تاشلىيالمايسىز ، چۈنكى ئۇ ئاخىرىدا ئىتنىڭ نەرسىلەرگە بولغان تونۇشىنى تورمۇزلاپ ، ئۇنى ماغدۇرسىزلاندۇرىدۇ. يۇقىرىدا دېيىلگەندەك ، ئىتنىڭ بۇرۇتى كانىلار بوشلۇق ئۇقۇمىدىكى مۇھىم ئەزا. ئۇنى كېسىش ئارقىلىق ، ھايۋانلار بۇ تۇيغۇنى بىر مەزگىل يوقىتىدۇ ، تاكى پىچىرلار قايتا ئۆسمىگۈچە. ئۇنىڭدىن باشقا ، كېسىش ھەمىشە سەزگۈسىنىڭ تۆۋەنلىشىدىن قورقىدىغان ئىتلارغا نىسبەتەن قولايسىز جەريان.
ئىتنىڭ بۇرۇتى تەبىئىي تۆكۈش جەريانىنى باشتىن كەچۈرىدۇ
ئىتلار چېچىنى چۈشۈرگەنگە ئوخشاش ، ئىتنىڭ بۇرۇتىمۇ بۇ جەرياننىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە چۈشۈپ كېتىدۇ. بۇ ئادەتتە يېتەكلىگۈچىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتمايدىغان بىر ئىش ، چۈنكى يۈز چاچلىرى چۈشۈپ كەتكەندىن كېيىن تېز ئۆسىدۇ. بۇ دائىم ئىتنىڭ بەدىنىنىڭ تەبىئىي ھالىتى ، ئەمما تۆت پۇتلۇق دوستىڭىزنىڭ ھەرىكىتىدىكى ئۆزگىرىشلەردىن خەۋەردار بولۇش تولىمۇ مۇھىم. بۇرۇتنىڭ يىقىلىشى باشقا ئالامەتلەر بىلەن بىللە بولغاندا ، مەسىلەن ، بىپەرۋالىق ۋە ئىشتىھا تۇتۇلۇش ، بۇ ئىتنىڭ سالامەتلىكىدە خاتالىق بارلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. بۇنداق ئەھۋالدا ، ئىككىلەنمەستىن مال دوختۇرىغا زاكاس قىلىشنى زاكاز قىلىڭ.
بۇرۇتلۇق ئىتنى كۆرگەندە ھەممەيلەن دىققەت قىلمايدۇ. نەسىل ، بۇ ئەھۋاللاردا ، سىلكىنىشنىڭ پەيدا بولۇشىغا تەسىر كۆرسىتىدىغان نەرسە ، بەزى ئىتلاردابۇ تۈكلەر تېخىمۇ ئېنىق ، بەزىلىرىدە ئۇلار دىققەتسىز قالىدۇ. شۇڭلاشقا ، بەزى كىشىلەردە «ئىت بۇرۇت بىلەن ئىت» ئۇقۇمىنى پەقەت بەزى كۈچۈكلەر بىلەن باغلاش كۆپ ئۇچرايدۇ (گەرچە بارلىق ھايۋانلاردا تەۋرىنىش بولسىمۇ). ئەڭ ئالقىشقا ئېرىشكەن بۇرۇت تۈرى:
- چېگرا كولى ؛
- شناۋزېر ؛
- بېيجىڭ ؛ تېرورلۇق ؛
- شىخزۇ ؛
- تۈلكە تېررىتورىيىسى; ئاساسلىق تەۋسىيەلەرنىڭ بىرى شۇكى ، سىز ئىتنىڭ بۇرۇتىنى كېسىۋېتەلمەيسىز ، ئۇنى تىۋىت ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش باشقا قوراللار بىلەن ئېلىۋېتىڭ. بۇنى قىلماقچى بولغاندا ، چاچ يىلتىزىدىن ئېلىۋېتىلىپ ، كانىيىغا غايەت زور ئاغرىق پەيدا قىلىپ ، ئۇلارنى جىددىيلەشتۈرۈپ ، ئەھۋالدىن بىزار بولىدۇ. ھېچكىم ئەرمەك ھايۋانلىرىنىڭ ئازابلىنىۋاتقانلىقىنى كۆرۈشنى ياقتۇرمايدۇ ، شۇڭا ئەڭ ياخشى قىلىشقا تېگىشلىكى تۈكنى يالغۇز قويۇش.
بەزى ئالاھىدە ئەھۋاللاردا - مەسىلەن ، ئىتنىڭ بۇرۇتى بەك ئۇزۇن بولغاندا ، مال دوختۇرى بىلەن ئىتقا زىيان يەتكۈزمەيدىغان ئۇسۇلدا تەۋرىنىش كېسىش مۇمكىنچىلىكى توغرىسىدا پاراڭلىشىش مۇمكىن. ئەمما دىققەت قىلىڭ: بۇ پوزىتسىيەنى ھەرگىز ئۆزىڭىزگە ئالماڭ. كەسپىي مەسلىھەتكە ھەرگىز سەل قاراشقا بولمايدۇ.
يەنە بىر مۇھىم ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرى تەۋرىنىشنى ئەرمەك ھايۋان ئەمەس. ئىتنىڭ بۇرۇتى تېگىشكە ئىنتايىن سەزگۈر رايون ، شۇڭا بۇ يەرنى سىلاپ باقماقچى بولسىڭىز ،ئىت ئاۋارىچىلىكتىن ساقلىنىش ئۈچۈن تەۋرەندى.
ئىتنىڭ بۇرۇتى توغرىسىدىكى 5 قىزىقىش
1) the whiskers.
قاراڭ: ئىتنىڭ بىلىكىدىكى كاللۇس: مال دوختۇرى كانىغا قان يېتىشمەسلىك كېسىلىنى قانداق داۋالاشنى ئۆگىتىدۇ2) تەۋرىنىش ئىتنىڭ چوڭ-كىچىكلىكىگە ماس كېلىدۇ. بۇ ھايۋانغا ماس كېلىدىغان بوشلۇقنىڭ چوڭ ياكى ئەمەسلىكىنى بىلدۈرىدۇ.
قاراڭ: ئىت ئىگىسى بىلەن ئۇخلىيالامدۇ؟ قانداق پەرۋىش قىلىش؟3) «ئىتنىڭ بۇرۇتى» نىڭ توغرا ئاتالغۇسى vibrissa بولۇپ ، لاتىنچە «Vibrio» دىن كەلگەن ۋە «تەۋرىنىش» مەنىسىنى بىلدۈرىدۇ.
4) ئىتنىڭ بۇرۇتى ھاۋا ئېقىمىنى ھېس قىلالايدۇ ، شۇنداقلا تېمپېراتۇرا ھەققىدىكى ئۇچۇرلارنىمۇ ئىگىلىيەلەيدۇ.
5) بەزى ئىت نەسلى قامچا بېزىگەندە ، بولۇپمۇ چېچى ئۇزۇنراق بولغانلار ، سىپتا تۇيغۇسىنى پۈتۈنلەي يوقاتمايدۇ. شۇنداقتىمۇ ، كۆڭۈلدىكىدەك قىلىشتىن ئىلگىرى مال دوختۇرىنى كېسىش ياكى سۆزلەش ئەمەس.
