"Qeni im vdiq" është një situatë që absolutisht asnjë prind kafshësh shtëpiake nuk dëshiron ta kalojë. Edhe nëse keni më shumë se një qen në shtëpi, përballja me humbjen e një qeni është larg nga një detyrë e lehtë – dhe jo vetëm për ju, por edhe për kafshën që ka mbetur pas. Po, qeni e kupton se sa vdes tjetri dhe kjo mund të ndikojë drejtpërdrejt në sjelljen dhe shëndetin e tij. Qentë janë kafshë jashtëzakonisht të ndjeshme dhe të aftë për të krijuar lidhje emocionale si me njerëzit e tyre ashtu edhe me kafshët e tjera.

Për këtë arsye, është e rëndësishme që mësuesi të dijë se si të identifikojë shenjat e zisë së qenit dhe si ta ndihmojë atë për të përballuar mallin për shtëpinë duke ecur përpara. Për të kuptuar se si ndodh ky proces në praktikë, tutorët Beatriz Reis dhe Gabriela Lopes ndanë historitë e tyre me Putrat e Shtëpisë !

Kërkimet thonë se qenve u mungon një qen tjetër dhe mund të vuajnë nga humbja e një mik

Mund të mos e besoni, por hulumtimi i publikuar nga Profesor Barbara J. King në Scientific American zbuloi se qeni e kupton kur një tjetër vdes dhe kjo mund të perceptohet me ndryshime në sjellje. Megjithëse nuk ka prova që kafsha e kupton vërtet konceptin e vdekjes, është e mundur të shihet se qenit i mungon shoku i tij kur zakonet e zakonshme nuk kanë më kuptim për kafshën. Mungesa e ndërveprimit social, për shembull, është e parashenjë që qenush juaj mund të jetë duke kaluar nëpër procesin e pikëllimit. Humbja e oreksit, rritja e orëve të gjumit, stresi dhe ankthi mund të karakterizojnë gjithashtu një qen me mall për shtëpinë. Përveç kësaj, ka mundësi që kafsha juaj të kalojë nëpër episode të kërkimit të qenit tjetër shoqërues në shtëpi ose në vende të tjera të frekuentuara nga kafsha.

Nga ana tjetër, disa qen mund të jenë më të lidhur dhe më të dashur me kujdestarët e tyre pas humbjes së shokut të tyre. Prandaj, është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për ndryshimet në sjelljen e qenit, të monitoroni qenushin tuaj më nga afër dhe të kërkoni ndihmë nga një veteriner ose biheviorist kur është e nevojshme.

Si të dini nëse kafsha po kalon procesin e pikëllimit për një qenush?

Nuk është e lehtë të asimilohet ajo që ndodh kur një qen vdes, si për njerëzit ashtu edhe për kafshët e tjera shtëpiake. Qentë që jetojnë së bashku për një kohë të gjatë dhe nuk dinë një jetë pa kafshën tjetër, zakonisht janë shumë të mërzitur nga humbja e shokut të tyre dhe së shpejti hyjnë në një periudhë të njohur si zia e qenve. Ka disa mënyra në të cilat hidhërimi i qenit manifestohet, kryesisht përmes ndryshimeve të sjelljes si:

• Mungesa e ndërveprimit social
• Ankthi
• Stresi
• Humbja e oreksit
• Gërmimi në vendin e gabuar
• Lidhja e tepruar me pronarët
• Vokalizim (vdekja e qenve duke ulëritur)

Ngapikëllimi, qeni Nicolas pati episode agresioni dhe stresi pasi humbi Belin

Nicolas ishte një qenush 45-ditor kur mësoi të leh nga Beli në portën e shtëpisë , duke fjetur në jastëkun e pronarëve dhe madje duke bërë biznesin e tyre në vendin e duhur. Me 11 vite diferencë, ata përfunduan duke u bërë miq edhe me ngurrimin e Belit – në fund të fundit ajo ishte gjithmonë “zonja” e shtëpisë para ardhjes së qenushit energjik. Ata luanin, përgatiteshin së bashku dhe herë pas here duhej të konkurronin për vëmendjen e familjes.

Bel ndërroi jetë në qershor 2017, rreth dy vjet pasi Nicolas mbërriti. Qeni i vogël në lëkurë si ishte të humbiste një qen kaq të dashur dhe vazhdoi të kishte ndryshime shumë të dukshme në sjellje të një lloj zie qeni. “Shenja më e dukshme ishte ngrënia e tepërt. Që kur Beli u nda nga jeta, Nicolas filloi të shtonte në peshë pa pushim dhe prandaj besoj se mungesa e shoqërisë gjatë lojërave ka ndihmuar në rëndimin e situatës”, thotë tutorja Gabriela Lopes. Në terma afatgjatë, Nicolas tregoi gjithashtu disa efekte të kësaj kohe të vështirë. “Ai u bë më agresiv dhe xheloz me gjërat e tij të vogla, duke përfshirë ushqimin e tij. Përveç kësaj, palltoja e tij u bë shumë e bardhë anash nga stresi dhe ankthi”, tregon ai.

Për t'u marrë me gjendjen e shoqes së saj, Gabriela thotë se u desh një dozë e mirëmirëkuptim dhe mbështetje emocionale. “Ne u afruam edhe më shumë me Nicolas pas vdekjes së Belit dhe filluam të bënim të gjitha dëshirat e tij. Nuk e di nëse ishte mënyra më e mirë për të përballuar gjendjen, por në atë kohë dukej se ishte e drejtë”, shpjegon ai. Megjithatë, tutori tregon se shtimi në peshë dhe sulmet posesive ende e shoqërojnë kafshën shtëpiake. “Bëmë disa terapi me lule për qentë që e përmirësuan situatën për një kohë, por në terma afatgjatë nuk kemi vërejtur ndonjë ndryshim. Ai është një qen me shëndetin më të brishtë pas vdekjes së Belit”, thotë ai. Sot, Nikolla i vogël ka dy motra të tjera qen dhe pesë kotele për t'i bërë shoqëri. Edhe pse janë shoqërues të vërtetë për qenushin, kujtimi i Belit është ende shumë i pranishëm në jetën e tij, edhe pas zisë së këlyshit.

Vajtimi i qenit: Bolt iu afrua edhe më shumë mësuesit pasi humbi mikun e tij

Në shtëpinë e Beatriz Reis, humbja e një prej katër putrave të miqve ishte ndjehet gjithashtu, por në një mënyrë tjetër. Yorkshire Bolt humbi partnerin e tij të përjetshëm dhe djalin Bidu, i cili disa vite më parë vuante nga epilepsia. “Edhe pse kishin “mosmarrëveshjet” e tyre, ata ishin një dyshe e pandashme. Ata ndanin të njëjtën tenxhere me ushqim dhe flinin gjithmonë së bashku, duke e ngrënë me lugë njëri-tjetrin”, transmeton Beatriz. Pas humbjes, tutori thotë se Bolt u bë një qenush edhe më i dashur dhe më i lidhur.“Ai është ende një qen i qetë që fshihet në vende të errëta për të fjetur, por ndihem sikur ai mendon të jetë më i pranishëm. Lojrat dhe momentet me ne fituan më shumë rëndësi për të”, tregon ai.

Për këtë arsye, Beatriz thotë se përballja me pikëllimin e qenit ishte një detyrë më pak e ndërlikuar nga sa ajo besonte se do të ishte. “Unë besoj se ai bëri shumë më tepër për ne. Na dha dashuri, na lëpiu lotët dhe ishte pranë nesh”, thotë ai. Megjithatë, ajo thotë se humbja e Bidu-s solli ndryshime të rëndësishme në rutinën e shtëpisë dhe kryesisht të familjes: “Kemi qenë gjithmonë afër, por pasi Bidu iku, kemi qëndruar edhe më afër. Ne kemi folur me të dhe jemi të sigurt se ai kupton gjithçka!" duhet të pyesni veten se si ta ndihmoni mikun tuaj gëzof të kalojë këtë moment, apo jo? Në këtë rast, hapi i parë është të ndiqni nga afër mikun tuaj. Njësoj si ju , ai gjithashtu do të ketë nevojë për gjithë dashurinë dhe mbështetjen për t'u marrë me këtë

Një faktor tjetër që duhet respektuar është dieta e qenit. Kur ata janë të trishtuar, qentë priren të humbasin oreksin e tyre, gjë që mund të jetë problem nëse shoku juaj nuk ha për më shumë se 48 orë. Përveç kësaj, është e rëndësishme të përpiqeni të ruani rutinën e përditshme të kafshës për tëe bëjnë atë të ndihet i sigurt dhe i mbështetur. Edhe pse nuk është gjithmonë një detyrë e lehtë, ju duhet të bëni gjithçka që mundeni për të ruajtur aktivitetet e përditshme të kafshës. Këtu janë disa këshilla për të ndihmuar një qen të pikëllohet:

1) Sigurohuni që ta përkëdhelni qenin. Edhe nëse të dy jeni të pikëlluar, qeni mund t'ju ndihmojë të përballeni dhe anasjelltas. Ai duhet të kuptojë se nuk është vetëm.

2) Kushtojini vëmendje dietës së qenit. Në zi, ai mund të përfundojë duke ngrënë keq ose edhe duke mos ngrënë, gjë që do të ulë imunitetin e tij dhe do të rrezikojë shëndetin e kafshës.

3) Ruani normalisht rutinën e kafshës shtëpiake. Çdo ndryshim mund ta bëjë atë edhe më të tronditur, ndaj idealja është të ndiqni të njëjtat orare vaktesh, shëtitje dhe aktivitete të tjera.

4) Kuptoni se pikëllimi i qenit është një fazë. Miku juaj duhet të asimilojë gjithçka që po ndodh dhe ai nuk do të ndalojë së munguari qenushin tjetër brenda natës.

5) Stimuloni ndërveprimin social të qenit me kafshët e tjera shtëpiake. Kjo mund t'ju ndihmojë të argëtoheni dhe të harroni pak atë që ndodhi - por mos e detyroni këtë çështje nëse shihni se kafsha shtëpiake nuk ndjehet e lirë, mirë?

6) Nëse keni nevojë, mos hezitoni të kërkoni ndihmë të specializuar. Një biheviorist veterinar mund ta ndihmojë qenushin të kalojë procesin e pikëllimit në një mënyrë të shëndetshme.