Katu mistikoen istorioek —batez ere katu egiptoarra— jazartu dute espeziea milaka urtez. Ekialde Hurbilean, katu hauek ikusgarritasun handia lortu zuten, zortearekin eta babesarekin lotuta zeudelako. Entzun al duzu Egiptoko katuak zenbaterainoko begiruneak ziren? Antzinako egiptoarrek eskualdeko arratoien infestazioei aurre egiten lagun zezaketela konturatu zirenean hasi zen katuekiko maitasun hori. Karraskariak aleak eta zereal laboreak suntsitzen zituzten izurritetzat hartzen ziren eta baita gaixotasunak hedatzen zituzten biztanleriari ere.

Horregatik, egiptoar herria felidoak hartzen hasi ziren familiako kide gisa eta handik gutxira benetako jainkotzat hartu zituen. Gehiago jakiteko jakin-mina? Etxeko hankak -ek istorio hau argitu eta katuei, antzinako Egiptoi, arrazei eta bestelako bitxikeriari buruzko informazio guztia bildu zuen. Begiratu besterik ez dago behean!

Egiptoko katuak arrazoi askorengatik errespetatzen ziren

Historian badago katuei buruz ukaezina den datu bat: antzinako Egiptok jainko gisa gurtzen zituen. Egiptoarrek uste zuten felinoak izaki magikoak zirela eta haien zaintzaileei zorte ona ekar zietela. Egiptoko errege-erreginek katuei jaten ematen zieten eta beren familiako bitxiekin jantzi zituzten.

Katuak hiltzen zirenean, garai hartan gizakiak bezala momifikatzen ziren. Adorazioa hain zen handia non, doluaren froga gisa, zaindariekanimaliek bekainak mozten zizkieten eta katuaren heriotza deitoratzen zuten, hazi arte.

Gainera, behatu daiteke garai hartako hainbat arte, eskultura, pintura eta eskrituretan felinoak presente daudela. Egiptoko katua hain animalia berezia zen, non hiltzen zituztenak heriotzara kondenatzen zituzten, istripu kasuetan ere. Egiptoko herriaren kultura-ezaugarri honek porrot historikoa kostatu zuen, eta haien etsaiei Egipton katuaren gurtza taktika gisa erabiltzea eragin zieten.

Kristo baino 600 urte inguru, Kanbises II.a komandante persiarrak bere armadari Egiptoko piramideei erasotzeko agindua eman zion. katuak ezkutu gisa erabiliz tropen aurrean. Horrekin, Egiptoko Inperioak ez zuen inolako erresistentziarik eskaini animalia sakratuei minik ez egiteko.

Kleopatraren katuak fedoen ospea are gehiago areagotu zuen

Kleopatraren katua Kleopatra bat zela uste da. Egiptoko Mau felinoa. Esaten dutenez, puxta erregelariarekin batera joaten zen nonahi, eta laster oso ezaguna bihurtu zen. Ezagutzen ez duenarentzat, oso ezaguna da mau egiptoarra, zilarrezko, brontzezko edo ketutako tonudun itxura pekodun berokia duelako. Miresten da, gainera, bere nortasun atsegin, irten eta jostalariagatik. Horrez gain, erraz ikasten den katu adimentsua da.

Nor zen antzinako egiptoarren katu-jainkosa?

Egiptoko mitologian, askojainkoek hainbat animalitan eraldatzeko ahalmena zuten. Hala ere, Bastet jainkosa bakarrik izan zen katu bihurtzeko gai. Gaur egun, antzinako egiptoarren katu jainkosa bezala ezagutzen dena, Bastetek emankortasuna, plazerra, musika, dantza eta etxekotasuna adierazten ditu. Zalantzarik gabe, jainko felinoak zeresan handia izan zuen antzinako egiptoarren katuaren gurtzan.

Askotan jainkosa katu burua zuen emakume gisa irudikatzen zen, baina beste batzuetan Egiptoko katua giza ezaugarririk gabe ere ikus zitekeen. Jainkosa gurtzeko, Egiptoko herriak etxeko katu momifikatuen hilerri sorta bat sortu zuen, maiz euren jabeen ondoan lurperatzen zituztenak.

Zein da katuaren sinbologia Egipton?

Egiptoarrek uste zuten katuak magiaz hornitutako izaki mistikoak zirela. Feituek babesa ekartzen zutela eta familiarentzako zorte xarma zirela uste zuten. Hori dela eta, katuak animalia sakratutzat hartzen zituzten —eta hori katu beltzei ere aplikatzen zaie.

Duela gutxi, hari bat biral bihurtu zen sare sozialetan, non erabiltzaileek euren maskotak grabatu zituzten Egipto zaharrari erreferentzia egiten zion atzeko musikarekin. Dibertigarriena maskoten erreakzioa behatzea da, badirudi musika ezagutzen dutela, “oroimen” bat piztuko balu bezala. Ikus behean:

@beatrizriutooo Beldur naiz gizona #fypシ ♬ jatorrizko soinua

Merezi du gogoratzea, ordea, ez dela existitzenez dago froga zientifikorik garai hauetan felinoekin benetan gertatzen denari buruz. Benetan Interneteko txantxa bat besterik ez da.

Katua: Egiptok ere lagundu zuen etxeko felino modernoen arrazarekin

Etxeko katu moderno guztiak Ekialdeko katu basatien ondorengoak dira. Hala ere, jakina da arraza bat antzinako Egiptoko katu baten ondorengoa dela. Egiptoko Mau arraza Egiptotik ekarritako bi katuetatik jaio zen. 1956an katu hau espezie gisa hobetu zen eta 1968an hazkuntza-erakundeek onartu zuten. Baina azken gurutzatua izan arren, jende askok uste du arraza honen arbasoa antzinako egiptoarrek gurtzen zuten katu bera izan zela. Hori dela eta, jende askok ezagutzen du Egiptoko Mau “Kleopatraren katua” izen ezagunarekin.

Bestalde, Sphynx, askotan egiptoar katua deitzen zaiona, Kanadako katua da benetan! Izena egiptoar esfingeei erreferentzia egiten dien arren, Kanadan 1966an garatu zen ilegabeko katu arraza, katu batek ilerik gabeko hainbat katu erditu zituenean mutazio genetiko baten ondorioz.