Ydych chi erioed wedi clywed am fridiau cŵn gwyllt? Hyd nes i'r anifeiliaid hyn addasu i gydfodolaeth ddynol a dod yn ffrindiau gorau dyn, aeth llawer o gyfnodau esblygiadol heibio. Eto i gyd, nid yw pob ci yn y byd yn ddof. Mae cŵn gwyllt yn cael eu hystyried yn ffrindiau gorau byd natur ac mae ganddyn nhw eu harferion eu hunain. Ond a oeddech chi'n gwybod bod llawer o gwn gwyllt mewn perygl? Ydych chi'n chwilfrydig i wybod sut maen nhw'n byw? Casglodd Pawennau’r Tŷ wybodaeth am hanes ac arferion yr anifeiliaid hyn, sy’n dal i fyw yn wahanol iawn i anifeiliaid anwes domestig. Yn gymaint â bod eu hymddangosiad yn debyg i olwg ci bach dof, mae'n bwysig parchu cynefin y ci gwyllt bob amser.

1) Cŵn canu Gini Newydd

Mae ci gwyllt Brasil yn cael ei alw'n gi llwyn neu gi llwyn. Mae'r anifail hefyd yn rhan o ffawna gwledydd cyfagos fel Periw, Venezuela, Colombia, Ecwador a'r Guianas. Mae'r ci hwn yn ysglyfaethwr ac yn byw mewn pecynnau teulu sy'n cynnwys hyd at ddeg o unigolion. Mae'n bwydo ar possums, pacas, hwyaid, brogaod ac agoutis. Ystyrir mai ei rhywogaeth yw'r canid gwyllt lleiaf yn y wlad. Mae'r cŵn bach hyn yn mesur tua 30 centimetr ac yn pwyso tua 6 kilo, sy'n eu gwneud yn ysglyfaethwr ffyrnig ac ystwyth. Yn ogystal â'r Amazon Forest, mae'r anifail hefydbresennol mewn rhanbarthau fel Coedwig yr Iwerydd. Ychydig yn hysbys yn Ne America, mae'r anifail yn cael ei ystyried yn brin ac o dan fygythiad o ddiflannu.

3) Cŵn: gwyllt o Affrica yw'r enw Mabeco

Mae’r ci gwyllt Affricanaidd hwn yn byw mewn ardaloedd safana a llystyfiant prin. Mae'n cael ei ystyried fel ysglyfaethwr mwyaf effeithlon yn Affrica, gyda hyd at 80% o lwyddiant hela. Amcangyfrifir bod ei phoblogaeth yn 6,600 ledled y byd. Roedd cŵn gwyllt yn cael eu hystyried yn niweidiol am amser hir, gan arwain y rhywogaeth i gael ei hela'n drwm ac mewn perygl mawr o ddiflannu ar y pryd. Mewn darganfyddiad gwyddonol diweddar, sylwyd bod Cŵn Gwyllt yn defnyddio system ddemocrataidd i benderfynu pryd i hela. Mae'r pecyn yn ymgynnull mewn ffurf o wasanaeth ac yn cyfathrebu â'i gilydd trwy disian sain sy'n cael ei uniaethu â math o bleidleisio dros weithgareddau'r grŵp.

4) Dingo: ci gwyllt o Awstralia yn ysglyfaethwr mawr<5

Ci gwyllt o Awstralia yw’r Dingo sy’n cael ei ystyried yn ysglyfaethwr daearol mwyaf y wlad. Mae'r anifeiliaid hyn fel arfer yn pwyso rhwng 13 ac 20 kilo, gan fesur tua 55 centimetr o uchder. O'i ystyried yn gi mawr, mae ei ddeiet yn amrywiol iawn, yn amrywio o bryfed bach i anifeiliaid mwy, fel byfflo. Mae'r cŵn hyn yn addasu'n dda i anialwch, coedwigoedd glaw a mynyddoedd. Oherwydd eu bod yn helwyr,Mae dingos yn aml yn bwyta da byw ac yn ymosod ar gnydau, sydd wedi arwain at beryglu'r anifail gan ei fod yn aml yn cael ei saethu i lawr gan ffermwyr a bridwyr da byw. Yn wahanol i gŵn domestig a chwn canu, mae'r Dingo yn gi gwyllt nad yw'n tueddu i gyfarth rhyw lawer, gan ei fod yn gyffredinol yn anifail distaw a saga iawn.

Ci gwyllt domestig? Rhaid parchu cynefin naturiol yr anifeiliaid!

Anodd iawn dychmygu ein cymdeithas heb gŵn. Maent yn cael eu hystyried yn ffrind gorau i fodau dynol ers iddynt gael eu dof. Gall siarad am gwn gwyllt fod yn rhyfedd i rai pobl, ond roedd yna adeg pan oedd y nodwedd hon gan bob ci. Mae tystiolaeth archeolegol yn dangos bod domestig ein ffrindiau pedair coes wedi dechrau yn oes yr iâ, tua 500,000 o flynyddoedd yn ôl.

Ni aeth y rhywogaethau a amlygwyd uchod drwy'r broses hon ac felly maent yn dal i gael eu hystyried yn gŵn gwyllt. Os oeddech chi'n hoffi unrhyw un ohonyn nhw, mae'n rhaid eich bod chi eisoes yn dychmygu sut brofiad fyddai cael Dingo neu Mabeco domestig. Ond mae'n bwysig cael y syniad hwn allan o'ch meddwl. Arweiniodd achos y ci llwyn dof, er enghraifft, at ddal yr anifail gan yr heddlu amgylcheddol. Rhaid parchu cynefin y ci gwyllt bob amser. Fel arall, ni fydd yr anifail yn gallu dychwelyd i'r gwyllt a bydd angen ei gadw mewn caethiwed. Felly, cymerwch ysyniad o'r Dingo dof (neu unrhyw anifail gwyllt arall) o'r pen.

Mae cŵn gwyllt mewn perygl o ddiflannu ac yn brwydro i oroesi

Yn anffodus, mae llawer o gŵn gwyllt yn cael eu hystyried yn gi mewn perygl bridiau. Dyma achos y brid Mabeco Gwyllt: yn ddiweddar gwelwyd yr anifail yn bwydo ar babŵns i oroesi, er nad yw primatiaid yn rhan o’i ddiet. Mae'r cofnod o'r newid mewn bwyd ci yn dystiolaeth o'r frwydr i oroesiad y rhywogaeth ac fe'i hystyrir yn newydd-deb gwyddonol. Fel y dywedwyd uchod, gall y bygythiad o ddiflannu'r anifeiliaid hyn hefyd ddigwydd oherwydd hela, fel gyda'r ci gwyllt o Awstralia Dingo.

>